Birçok filozof ve bilim insanı tarafından, düşünce ve pozitif bilimin kurucusu olarak kabul edilen Thales, M.Ö. 6. yüzyılın ilk yarısında bugünkü Anadolu’nun batısında yaşamıştır. O dönemki adıyla İyonya olarak anılan Ege kıyılarındaki Milet’te dünyaya gelmiştir. Thales aynı zamanda Milet Okulları’nın da kurucusudur. Thales’in felsefi düşünce yapısı ve araştırmaları, sürekli evreni anlama çabası ve sorgulamaları sonucu ortaya çıkmıştır. Yaptığı araştırmalar ve buluşlarıyla kendinden sonraki filozoflarca düşünce tarihinin ilk bilim insanı olarak anılmıştır.
Thales’in kendisinden geriye kalan çok fazla yazılı kanıt olmamasından dolayı bazı bilgiler de tahminlere dayanmaktadır. M.Ö. 625 ile M.Ö. 545 yılları arasında (Lidya) Babil Kralı Nebuchadnezzar’ın hüküm sürdüğü yıllarda yaşadığı düşünülmektedir. Bazı araştırmacı, yazar ve akademisyenler Thales’in ardında hiçbir yazılı eser bırakmadığını düşünürken; bir başka kesim ise Tutulma ve Ekinoks üzerine yazılmış olan antik kaynakların Thales tarafından ele alındığını düşünmektedir.
Atinalı Filozoflar’a göre Thales M.Ö. 625 yılları civarı bugünkü Aydın ili civarındaki Milet’te doğduğu düşünülmekte. Yine Atinalı Filozoflar’ın belirttiğine göre M.Ö. 548 ile 545 yılları arasında düzenlenen olimpiyatlar esansında aşırı sıcaktan fenalaşarak ölmüştür. Bu önemli düşünce adamının yaptığı çalışmalara biraz göz atacak olursak bilim dünyasının daha ileri gitmesi adına çok değerli çalışmalar yaptığını görebiliriz.
Thales matematik ve geometri eğitimi almak için Mısır’a gitmiştir. O dönemde İyonya’ya komşu olan Lidya’da astronomi, matematik ve geometri gibi bilim dalları çok daha ilerideydi. Hatta Lidyalılar Güneş ve Ay tutulmasını birçok defa gözlemlemişler ancak sebebini açıklayamamışlardır. Thales Mısır’da edinmiş olduğu astronomi, matematik ve geometri üzerine kendi edindiği bilgileri de koymuş; İyonya’ya geri döndüğünde bölgenin en önemli bilge insanlarından birisi haline gelmiştir. Matematik ve geometri alanında yaptığı düşünülen bazı önemli buluşlar şunlardır:
Bir çemberin hayali olarak düşündüğümüz çap çizgisi tarafından iki eşit parçaya ayrıldığını, ikizkenar üçgenin aynı taban açılarına sahip olduğunu bulan kişi olduğu düşünülmektedir.
Lidya’da aldığı eğitimlerden olsa gerek; Güneş tutulmalarından birisini önceden haber vermiştir.
Kendince oluşturduğu teknikle, eş üçgen metoduyla piramitlerin yüksekliğini hesaplamıştır.
Yine aynı metotla gemilerin yaklaşık olarak karadan uzaklığını hesaplamıştır.
Tabiattaki her şeyin sudan oluştuğunu iddia etmiştir.
Yine her nesnenin içinde Tanrılardan bir parça olduğunu düşünmüştür.
Kimi kaynaklarda elektriği ilk defa inceleyen insan olduğu belirtilmektedir.
Thales doğa olaylarını, dönemin çoğu düşünürünün yaptığı gibi mitoloji ile açıklamaya çalışmamış; bilimsel araştırmalar yaparak sebep- sonuç ilişkisi kurmuştur.
Geometriden bildiğimiz ve mühendislik uygulamalarında sıklıkla kullandığımız “Thales” bağlantısının mucididir.
Thales’in yaşadığı dönemden günümüze, onun adına veya onun yazmış olduğu bir eser ulaşmamasına rağmen Lidya’da ki bilimsel düşünce ve buluşları İyonya’ya taşıdığı düşünülmektedir.
Thales’in bir diğer önemli dehası ise günümüz bilim insanlarının “opsiyon ticareti” olarak adlandırdığı ticaret türüdür. Şöyle ki; Thales yaşadığı bölgede daha kış mevsimi bitmeden gelecek sezon zeytin hasatının çok yüksek olacağını tahmin eder ve civardaki tüm ezimevlerini uygun fiyata önceden kiralarmış. Zeytin hasat dönemi gelince, elde edilen yüksek hasat dolayısı ile elindeki ezimevlerini çok daha yüksek ücretlere başkalarına kiralarmış. Günümüz ekonomistleri bu durumu opsiyon ticaretine benzetmektedirler.
Thales, Pisagor ve Öklid’den daha önce yaşamıştır. Bu sebeple ilk Yunan ve Antik Dönem matematikçisi diyebiliriz. Thales aynı zamanda iyi bir mühendis ve düşünce adamı idi. Birçok buluşu günümüz mühendislik, geometri, matematik ve felsefe bilimine ışık tutmaktadır.
Kaynaklar
Çiğdem Dürüşken, Antik Çağ Felsefesi
Thales, Fragmanlar
Biyografi kategorisinde bulunan diğer içerikleri de okumanızı tavsiye ederiz!
