Günümüzde gelişen MRI, PET gibi görüntüleme teknikleri teknolojileri sayesinde beynin nasıl işlediği konusunda her geçen gün yeni bir bilgi öğreniyoruz. Beynin işleyişini öfkelendiğimizde,  sigaraya bağımlı olduğumuzda  ya da karşı cinsten hoşlandığımızda, bu teknolojiler sayesinde beynin hangi bölgelerinin daha aktif çalıştığını görebiliyoruz. Buna rağmen beyin, hala birçok noktada gizemini koruyor ve üretilen hiçbir bilgisayar, beynin donanımı ve hızına yetişemiyor.

Bu noktada bilim insanlarının en çok araştırdığı konulardan biri elbette kadın ve erkek beyni. Vücut ölçüleri gibi birçok kriter erkek beyninin kütle olarak kadın beyninden daha büyük olmasının etkenlerinden biridir. Ancak beyindeki hücre sayısı her iki cinste de eşit, sadece kullanıma bağlı olarak hücreler belli yerlerde sanki bir konserveye sıkıştırılmış gibi, daha sık ya da daha az olarak kümelenmekte.

Bakalım yaratılışımızdaki mucizelerden biri olan beynin, karşı cinsle olan diğer farklılıkları nelermiş?

Hipokampüs

Hipokampüsün; hafıza, sözel iletişim, yüzleri okumak ve başkalarının duygularını gözlemlemeye yönelik işlevleri vardır; hipokampüs kadınlarda daha geniş ve aktiftir. Bu, kadınların genel olarak duygularını ifade etmede ve duygusal olayların detaylarını hatırlamada daha iyi oldukları anlamına geliyor. Kadınların, düğününde tek tek kimin ne taktığını, görümcesinin 10 yıl önce ettiği lafı veya eltisinin yaptığı yüz ifadesini, romantik yemekleri ve dahi etkilendiği hiçbir şeyi unutmamasına şaşmamalı. Sözel iletişim konusunda hipokampüsle işbirliği yapan kadınlık hormonu olan östrojen hormonu da bu durumun pik yapmasına sebep olur ve bu durum, kadınların erkeklerden günde ortalama 10 bin kelime daha fazla konuşmasını normal karşılamamızı gerektirebilir…

Prefrontal Korteks

Beynin bu bölümü, hareketlerin ve duyguların kontrolü ile ilgili olan kısmıdır. Anlık dürtülerin kontrol altına alındığı, uzun vadeli planların yapıldığı kısım olan prefrontal korteks; kadınlarda erkeklerden daha geniştir ve erkeklerden bir-iki yıl daha erken olgunlaşır.

Beynin bu kısmının miyelinizasyonu 20 yaşında tamamlandığından, bir ergenin beyni duygu durum değişikliklerinden oldukça fazla etkilenir, ani ve radikal kararlar, sinir krizleri, aşırı mutlu ya da aniden aşırı mutsuz olma, duygusal dürtülerin bastırılamaması  ergenlik döneminde kaçınılmazdır. Çünkü, ergenin beyninde prefrontal korteks bağlantıları henüz tamamlanmamıştır, zayıftır ve bu durum duygularını, alınan kararları enine boyuna ölçüp tartacak bir mekanizmanın da olmadığı anlamına geliyor . Bu dönemde ergen bir genç çok hızlı değişkenlik gösterebilir; aniden koyu bir komünist ya da IŞID yanlısı olabilir ya da ergen bir genç kız ailesinin kendisini anlamadığını düşünüp karşısına çıkan ilk erkekle kaçma girişimlerinde bulunabilir. Hepsinin sorumlusu prefrontal korteks’tir.

Anterior Singulat Korteks

Beynin bu bölümü, ağrıyı yönetir, seçenekleri tartar, eleştirel düşünme ve endişe merkezidir. Kadın beyninde erkekten daha geniştir.

Kadınlar, erkeklerden farklı olarak ağrıya daha duyarlıdır; bir kadının kan vermesi gerekiyorsa bütün gün kolunda oluşan morluğa bakıp ağrı hissedebilir ancak erkekler iki saat sonra yapılan işlemi çoktan unutmuştur.

Çatkapı gelen misafir kadın beyninde evde tatlı yok diye endişeyi nirvanaya taşırken; bir erkek, misafirine kuru kuru kahve ikram etmekte endişelenecek bir durum görmeyebilir.

İnsula

Beyinde ufacık bir yer kaplayan ama çok büyük görevleri olan,  hala da araştırılmaya devam edilen beynin bu kısmının, aşk ve nefret, gurur ve aşağılama, özür dileme ve ahlaki içgüdü gibi görevleri tanımlanmıştır. Ayrıca sezgilerden sorumlu bölümdür. Kadın beyninde daha geniş ve aktiftir. Bir kadın kocası tarafından aldatıldığını, kocasının yalan söylediğini veya kendisinden duygusal olarak soğuduğunu elinde hiçbir kanıt olmadan hissedebilir ve tavır alabilir, agresif davranıp gece gizlice telefon mesajlarını karıştırmaya girişebilir.

Ayrıca fıtrat olarak mahcup hissetmeye, özür dilemeye daha yatkın oluşumuz da İnsula ile açıklanabilir belki?

Amigdala

Erkeklerde hiç mi daha geniş kısım yok diye tasalanmayın, var; Amigdala. Nörobilimcilerin tabiriyle “vahşi canavar”. Saldırganlık, cinsel dürtüler ve korku-alarm merkezidir amigdala. Bir erkek trafikte yol isteyene küfür edip arabayı çizme pahasına bile olsa, öndeki arabaya sokulup yol vermezken, kadınlar ‘aman Ali Rıza bey ağzımızın tadı kaçmasın’ misali sakin sakin şeridini değiştiren arabaya yol verebiliyor. Kadın ve erkek arasındaki temel dürtülerin farkını açıklamak için amigdala bize yol gösteriyor.

Eşiyle girdiği en ufak bir söz dalaşında yumruğunu dikip gövde gösterisi yapan erkeklerin amigdalasını da buradan kınamış olalım.

Bilim kategorisinde bulunan diğer içerikleri de okumanızı tavsiye ederim !