Karbon Ayak İzi Nedir?

Öncelikle her bireyin karbon salınımı yaptığını vurgulamak gereklidir. Birim karbondioksit cinsinden hesaplanan insanların çevreye verdiği zarar sonucunda sera gazlarının etkisi ve fosil yakıtların kullanımının devam etmesi ile küresel ısınmaya sebebiyet vermekteyiz.

• Birincil Karbon Ayak İzi: Ulaşımda kullanılan yakıtlar ve evsel enerjiden dolayı salınan karbondioksid emisyonunun ölçülmesidir.
• İkincil Karbon Ayak İzi: Bir ürünün üretim sürecinden ve kullanımının sonlanması ile salınan karbondioksid emisyonunun ölçülmesidir.

Uçaklarda Kullanılan Yakıt Nedir?

Jet motorları tarihte ilk olarak savaş uçaklarında denenmiş olup havacılık endüstrisine çağ atlatmıştır. Daha önce yazmış olduğumuz “Uçak Nedir? Uçaklar Nasıl Uçar? Uçak Motorları Nasıl Çalışır?” başlıklı makalemize göz atmanızı tavsiye ederiz.

Ana maddesi petrol damıtılması ile üretilen, halk arasında gaz yağı olarak bilinen “Kerosen” günümüzde jet motorlu yolcu uçaklarında ve kargo uçaklarında kullanılır. Buna verilen isim de Jet A1’dir.

Kerosen, yanıcı olan hidrokarbon bir sıvıdır. Parafin yağı olarak da tabir edilebilir. Benzine kıyasla alev alması zordur fakat ateşleme gücü ve verdiği ısı çok daha yüksektir. Yunancadan türetilmiştir.

Uçaklarda yakıt olarak kerosen kullanılmasının sebebi nedir?

Donma noktası -40 °C ila -50 °C ‘dir. Bundan dolayı yüksek irtifalarda donmaması ve kaza anında yangın çıkartma riskini minimize etmesidir.

Peki yakıt ikmali nasıl gerçekleşir?

Uluslararası hava alanlarında “Hidrant” sistemi ile yakıt ikmali gerçekleştirilmektedir. Küçük hava alanlarında ise klasik tanker usulü kullanılmaktadır.

Kerosenin kullanım alanları nelerdir?

• Endüstriyel alanlarda
• Pas gidermek için sanayide

Sıfır Karbon Salımlı Uçak Yakıtı

Taşımacılık, ulaştırma alanında en çok karbon ayak izimizi bırakan/büyüten ve küresel ısınmanın artmasına sebebiyet veren sektörlerden biri havacılıktır. Fakat havacılık sektöründen vazgeçilemeyeceği de aşikardır. Havacılık teknolojisinden karbon ayak izinin azaltılması günümüzde çalışma konularından, alanlarından biri olmuştur.

Zürich Federal Teknoloji Enstitüsünden proje lideri olan Aldo Steinfield ve araştırmacılar güneş ışığını ve havayı kullanarak “0 Karbon Salımlı” hidrokarbon yakıt üreten teknolojiyi geliştirdiklerini duyurdu.

Ortamda bulunan hava, karbondioksit aynı zamanda da su ve güneş enerjisi kullanılarak ayrıştırılan, yakıldığı zaman ise ortaya çıkan karbondioksit miktarı, üretimi esnasında havadan çekilene denk miktarda olan, sıvı yakıt üretebilmesi hedeflenen güneş santrali geliştirdi.

Bu işlemler sonucunda “Sentez Gaz” adı verilen karbonmonoksit ve hidrojen karışımı elde edilmektedir. Daha sonra bu kerosen, metanol veya başka hidrokarbonların üretilebilmesi amacıyla işlemlerden geçirilir.

Bu sistem güneş ışığı tayfının tamamını kullanabilmektedir. Bu da yüksek verimlilik ve yüksek sıcaklıklarda gerçekleşen hızlı tepkimeler demektir.

Geliştirilmiş olan bu mini-santral Zürich Federal Teknoloji Enstitüsü çatısında yer almaktadır. Mini-santralin Zürich iklim şartlarında dahi uygulanabilir bir durumda olduğu açıklanmıştır.

Aldo Steinfield ve proje ekibi sun-to-liquid başlıklı bir AB projesi kapsamında Madrid’e yakın bir solar kulede büyük ölçekli deneme çalışmaları yapmaktadır.

Yapılan açıklamaya göre bundan sonraki süreçte ise hedefleri projeyi endüstriyel alanda uygulanabilir hale getirerek ekonomik açıdan rekabet içerisinde yer almaktır.

Peki, Sistem Nasıl Çalışıyor?

3 Termokimyasal dönüşümden söz edilmektedir.

1- Karbondioksid ve suyun havadan ayrıştırılması.

2- Karbondioksid ve suyun solar-termokimyasal bir yöntem ile ayrıştırılması.

3- İkinci aşama sonundan elde edilenlerin sıvı hidrokarbonlara dönüştürülmesi.

Kaynak

SEZER Çelik İlay, Güneş ve Havadan Sıfır Karbon Salımlı Uçak Yakıtı, TÜBİTAK Bilim ve Teknik Dergisi

https://www.epa.gov/greenvehicles/fast-facts-transportation-greenhouse-gas-emissions

https://www.bbc.com/news/science-environment-49349566

https://www.sciencedaily.com/releases/2019/06/190613103146.htm

Swain, F, The Other Solar Power, Discover Magazine, Temmuz/Ağustos, s.16-17, 2020

Ş. Can YILMAZ – benimuhendisim.com – Owner & Founder & Administrator

Öneri ve İstekleriniz İçin – info@benimuhendisim.com

Bilim kategorisinde bulunan diğer makaleleri de okumanızı tavsiye ederiz!