Açıklanan üniversite sınav sonuçlarından sonra tercih dönemine sayılı günler kaldı. Biz de tercih yapacak öğrenciler için mühendisliğin en eski ve en geniş alanı olan makine mühendisliğini, mühendisliğe yatkın ve yetenekli gençlere kapsamlıca tanıtmak istedik.
Makine Mühendisliği Nedir?
Makine mühendisliği, her türlü mekanik sistemin, enerji dönüşüm sistemlerinin tasarımı, araştırılması, geliştirilmesi, planlanması, üretilmesi, analiz edilmesi ve matematiksel modelleme amacıyla problemlere analitik çözümler sunulması ile ilgilenen mühendislik dalıdır.
Makine Mühendisliği Çalışma Alanları Nelerdir?
- Üniversite ve Araştırma Kurumları
- CAD/CAM (Bilgisayar Destekli Tasarım ve İmalat)
- İmalat Sektörü
- Otomotiv ve Yan Sanayi
- Döküm ve Makine İmalat Sanayi
- Tesisat ve Yapı Elemanları Uygulamaları ve İmalatı
- Gıda Endüstrisi
- Danışmanlık Şirketleri
- Yazılım Sektörü
- Enerji Sektörü
- Tekstil Sektörü
- İnşaat Sektörü
- Kamu Kurumları
- Belediyeler
Başlıca alanlarda da görülüğü üzere otomotivden biyomedikal teknolojilere, imalattan enerji sektörüne, havacılıktan iklimlendirme sistemlerine kadar uzanan geniş bir teknolojik yelpaze içinde ürün ve sistem geliştirme üzerine çalışırlar.
Enerji konusundaki uzmanlık alanında görev alan makina mühendisleri, elektrik jeneratörlerini tahrik edecek hidrolik türbinlerin ve buhar gücü oluşturacak kazanlar, motorlar, türbinler ve pompaların tasarımı, üretimi ve çalıştırılması ile ilgilenirler. Enerji santralleri tasarlarlar ve çalıştırırlar ve yakıtların ekonomik yanması, ısı enerjisinin mekanik güce dönüştürülmesi ve bu gücün yararlı işler yapmak için kullanılması ile ilgilenirler.
Isıtma, havalandırma ve iklimlendirme alanında görev alan makine mühendisleri, evler, işyerleri, ticaret binaları ve endüstriyel tesislerde kontrollü sıcaklık ve nem koşulları sağlarlar. Besinlerin soğuk tutulması, soğuk depolama ve buz üretim tesisleri için gerekli donanım ve sistemleri geliştirirler.
Deniz mühendisliği alanında çalışarak yolcu, savaş ve yük gemileri için makinalar tasarlayan, otomotiv endüstrisinde otomobiller, kamyonlar ve otobüsler tasarlayan ve üreten ve hava-uzay endüstrisinde yeni uçak ve uzay araçlarının tasarımında çalışan makina mühendislerine de rastlanabilir.
Geleceğe bakıldığında, yeni endüstriler doğdukça ve eski endüstriler otomasyon, bilgisayar kullanımı ve yeni enerji kaynaklarındaki gelişmelerden yararlandıkça, makine mühendislerine büyük talep olması beklenmektedir.
Makine Mühendisliğinin Alt Dalları
Araştırma Mühendisliği
Bir problemin çözümü veya yeni bir bilginin keşfi; bilime yeni ufuklar, mühendisliğe ise yeni malzemeler demektir. Bu nedenle dünyanın en büyük firmaları gelirlerinin büyük bir kısmını araştırmalara ayırmaktan kaçınmazlar. Çoğu durumda, araştırma mühendisleri, bir problemi çözmek üzere bilim adamlarıyla birlikte bir takım halinde çalışırlar. Araştırma mühendisi olmak isteyen bir kişinin öncelikle takım çalışmasına uygun, başkalarıyla iletişimi iyi ve gerek aslarına gerek üslerine kendisini ifade edebilen bir kişi olması gerekir.
Araştırma, daha önce yapılamayan veya çözülemeyen konular üzerinde yapılan bir çalışma olduğu için öncelikle derin bir bilgi birikimi gerektirir. Aşırı merak ve hayal gücü araştırma mühendisliği için çok önemlidir. Yine araştırma mühendisi olmak isteyen bir kişi için objektiflik, açık fikirlilik ve ön yargılardan uzak oluş en önemli özelliklerdendir.
Geliştirme Mühendisliği
Geliştirme mühendisliği araştırma ve tasarım arasında bir konuma sahiptir. Görevi yeni bir bilginin yeni bir alete, yönteme veya ürüne uygulanmasını sağlamaktır. Sonuçları çoğunlukla daha ekonomik üretim şekilleri üzerinde odaklanır. Deney konusunda tecrübeli olmaları ve iyi gözlem yapabilmeleri, bununla da kalmayıp bu gözlemlerden birtakım sonuçlar çıkarabilmeleri en önemli özellikleridir. Araştırma mühendisleri gibi takım çalışması yaparlar. Tüm mühendisliklerde kişinin kendisini ifade edebilmesi önemlidir ancak geliştirme mühendisliğinde bu önem bir kat daha artar. Düşüncelerini karşıya aktarabilmesi yani geliştirdiği ürünü veya yöntemi tanıtabilmesi karşısındakini ikna edebilmesi açısından çok önemlidir.
Tasarım Mühendisliği
Geliştirme mühendisinden aldığı sonuçlarla birlikte ekonomi faktörünü öncelikle göz önünde bulundurarak, yeni ürünler ve makineler tasarlar. Bu tasarımlar sırasında pek çok dış etkeni göz önünde bulundurmak zorundadır. Yine bir tasarım mühendisinin çok iyi malzeme bilgisine sahip olması gerekir. Uygun malzemeyi seçebilmesi istenilen özelliklerin sağlanması bakımından çok önemlidir. Tasarım mühendislerinin öncelikle yaratıcı olması gerekir çünkü işi isminden de anlaşılacağı gibi “yeni”yi tasarlamaktır. Mekenizmaları ve sistemleri kafasında canlandırabilmeli ve bunları kağıda aktarabilmelidir. Son yıllarda bilgisayar teknolojisinde tasarım mühendisliği açısından önemli gelişmeler olmuştur. Bu nedenle tasarım mühendislerinin bilgisayar konusunda yeterli bilgi birikimine sahip olmaları önem kazanmıştır.
İmalat Mühendisliği
Üretim mühendisinin görev alanı öncelikle üretimi tamamlanan makineler veya parçalar üzerindedir. Üretim yöntemini belirler. Denetleme ve test yöntemleri için kolaylıklar geliştirir. Üretim sırasında karşılaşılan sorunların ve hataların giderilmesini sağlar. Tasarım mühendisleriyle ilk aşamadan itibaren, gerektiği takdirde ürünün yeniden tasarlanması için, iletişim halindedir. Çalışanların ve bir makinenin neler yapabileceğini kestirebilmesi bir üretim mühendisi için çok önemlidir çünkü üretim mühendisi limitte çalışan veya limite itilen sistem veya makinelerle ilgilenir. Planlı bir kişi için güzel bir meslektir.
İşletme Mühendisliği
İşletme mühendisi üretimin gerçekleştirildiği alanda istenilen verimi elde etmek için, makinelerin kontrolünden, işleyişinden ve üretim departmanlarından sorumludur. Bu sorumluluk makinelerin seçiminden kurulumuna kadar geniş alanı kapsar. Ayrıca bakım malzemelerinden de yine işletme mühendisleri sorumludur. Bir danışman olarak görev aldıkları takdirde “Planlama Mühendisi” olarak da adlandırılabilirler. Bu durumda daha ekonomik üretimin önündeki engelleri kaldırmak ve bakım programlarıyla ilgilenmek başlıca görevleridir. Bir işletme mühendisinin planlı olması ve metodik düşünce yapısına sahip olması önemlidir. Analiz yapabilme yeteneğine sahip olması ve teknik durumları ekonomi diline çevirebilmesi gerekir. Sürekli fabrikanın bütün bölümleri ile iletişim halinde olması gerektiği için takım çalışmasına uygun olması ama kendi sorumluluklarını unutmaması bir diğer önemli konudur.
Bakım Mühendisliği
Üretime başlandıktan sonra en önemli konu makinelerin bakımıdır. Temelde amaç bir makineden en uzun vadede en yüksek verimi elde edebilmektir. Bakım mühendisliği makinelerle uğraşmaktan zevk alanlar için uygun bir meslektir. Teorik bilginin pratiğe dökülebilmesi önemlidir. Yine diğer mühendislik dallarında olduğu gibi insanlarla iletişiminin iyi olması gerekir. Burada bahsettiğimiz bazı mühendislik dallarının başka mühendislikler tarafından da paylaşılması çok doğaldır çünkü bu ayrımlar tamamen ihtiyaçtan doğmuştur ve benzer ihtiyaçların diğer mühendislikler tarafından da hissedilmesi gayet olağandır. Sınıflandırmamızda unutulmaması gereken en önemli nokta makine mühendisliğini temel alarak yola çıkmamızdır. Alt dalı olarak saydığımız mühendisliklerin bir kısmı zaten özelleşmiş ve başlı başına bir mühendislik dalı halini almıştır.
Makine Mühendisliğinde Temel Dersler ve İlgi Alanlarına Göre Seçmeli Dersler Nelerdir?
Temel dersler, bir makine mühendisinin eğitimini tamamlamadan önce mutlaka alması ve başarılı olarak geçmesi gereken, mühendisliğin bel kemiğini oluşturan derslerdir. Teknik resim, statik, dinamik, mukavemet, makine elemanları, malzeme bilimi, imalat yöntemleri, hidrolik makineler, termodinamik, ısı ve kütle transferi, akışkanlar mekaniği, makine dinamiği, kontrol sistemleri makine mühendisliğindeki temel derslerden sayılabilir.
Eğitim süresince, öğrenciler başarılı olduğu, ilgi duyduğu alanları belirleyip son sınıfa geçtiğinde bu alanlara yönelik seçmeli dersleri seçtiğinde mezuniyet sonrası iş bulma sürecinde daha net ve bir adım önde olacaklardır.
Lpg ve doğalgaz tesisatı, kalıpçılık, optimizasyon tekniği, kontrol sistemleri simülasyonları, bilgisayar programlama, modern kaynak yöntemleri, motor tasarımı, proses tekniği, yakıtlar ve yanma, yenilenebilir enerji kaynakları, termoelektrik sistemler, enerji santralleri, havacılık motorları için kontrol sistemleri tasarımı, CNC takım tezgahları, termik turbo makineler, kompozit malzeme mekaniği, robotiğe giriş, hassas cihaz tekniği, kurutma ve soğutma teknikleri ve daha onlarca seçmeli ders ile aslında aklınıza gelebilecek hemen her alanda makine mühendisliği faaliyeti yürütebilirsiniz.
Staj, Kariyer Basamakları ve Maaş
Mühendislik fakülteleri, teknoloji fakültelerinden farklı olarak, eğitim süreci boyunca 20’şer günlük işletme ve atölye stajlarını tamamlamayı zorunlu kılar. Bir makine mühendisi olarak şunu söylemeliyim ki, bu stajlar ne yazık ki mesleki beceri kazanmak için yeterli sürede değildir. Ancak bazı üniversitelerin uzun dönem staj, UMDE stajı, 3.00 ve üzerinde ortalaması olan öğrencileri sektöre kazandırmak amacıyla bölüm başkanlarının referans olduğu stajlar da mevcuttur. Stajlarda dikkat edilmesi gereken en önemli şey, kısa sürede de olsa öğrenebileceğiniz kadar şey öğrenmektir. Bunun için, kendi tecrübelerimden ve üniversite hocalarımın tavsiyelerinden yola çıkarak şöyle bir şey söyleyebilirim. Kurumsal ve fazla büyük, uluslararası firmalar, gözleme dayalı staj imkanı sunarlar. Bir tık daha ufak çaplı firmalar, eğitime dayalı staj imkanı sunarlar. Küçük çaplı firmalar için ise stajyerler niteliksiz iş gücüdür. CV’de görünmesini istediğiniz ve aynı zamanda kısa sürede de olsa mesleğe dair kazanımlar edindim diyebileceğiniz firmalarda staj yapmak çok ama çok önemlidir.
Günümüzde ne yazık ki herhangi bir mesleğin kariyer basamaklarını hızla tırmanma imkanı kalmadığı gibi, iş bulma ve işe girdikten sonraki süreç de sancılı geçmektedir. İyi bir kariyer isteyen, bölüm fark etmeksizin her öğrenci eğitim süresi boyunca mesleğinin gerektirdiği kazanımları edinebilmeli, rakiplerimden önde olmak için neler yapabilirim sorusunu kendine sorup, gerekli eğitimleri -mühendisler için paket programlar ve yabancı dil- almalıdır.
Yeni mezun bir makine mühendisinin maaşı firmaya, şehre ve adayın donanımına göre değişmekle birlikte asgari ücret ile 4500 tl arasındadır. Çalışma sırasındaki performans, yetenek ve geliştirilen proje/çözümler sonucunda maaşta zam, pozisyonda yükselme görülür.
Bölüm ve meslek hakkında merak ettiğiniz, sormak istediğiniz şeyler varsa yorum olarak yazabilirsiniz.
Mühendislik Bölümleri kategorisinde bulunan diğer içerikleri de okumanızı tavsiye ederiz!
