Uluslararası işletmecilik kavramının gelişmesiyle ülkelerin gelişmişlik düzeyleri artmış ve ayrıca globalleşme olgusunun temeli atılmıştır. Çeşitli ülkelerde malların ve hizmetlerin üretilmesi ve satılması uluslararası işletmecilik sonucunda mümkün olmaktadır. Bunlardan bazıları şunlardır;
Teknoloji transferi:
Ülkeler arasında teknoloji açığı vardır, bu açık gelişmiş ve gelişmemiş ülkelerde uçurum haline gelebilir. Teknoloji açığının kapatılması veya en azından azaltılması uluslararası işletmecilik uygulamaları ile sağlanabilir. Teknoloji transferi ile ürünler ve hizmetlerde bütün dünyaya yayılma olabilir. Bugün ülkemizde üretilen otomobil, buzdolabı, fotokopi makinası, çamaşır makinası ve diğer araçlar teknoloji transferi ile sağlanmıştır. Ayrıca bilgi teknolojilerinin yaygınlaşması modern yönetim, pazarlama ve üretim sistemlerinin gelişmesi teknoloji transferi ile sağlanmıştır.
Yabancı mallara ve hizmetlere ihtiyaç olması:
Ülkelerinde üretilmeyen mal ve hizmetler ülke dışından satın alınacak ve döviz ödenecektir. Uluslararası işletmecilik faaliyetleri sonucunda mal ve hizmetler birçok ülkede üretilmeye başlanılacak ve sonucunda ithal ikamesi sağlanacak döviz tasarrufu sağlanacaktır. Örnek olarak ülkemizde ilaçların hepsi bir dönem ülke dışından satın alınırken şimdi çoğunluğu ülkemizde uluslararası işletmecilik uygulamaları sonucunda üretilmektedir.
Doğal kaynakların çalıştırılması:
Özellikle az gelişmiş ülkelerde bol miktarda bulunan doğal kaynakların çıkartılması uluslararası işletmecilik faaliyetleri sonucunda sağlanabilmektedir. Petrol, doğalgaz, madenler uluslararası işletmelerin teknoloji ve sermayeleri ile sağlanmaktadır.
Politik yaklaşımlar:
Ülkeler arasındaki iyi ilişkilerin politik açıdan sağlanması ülkeler arasındaki ekonomik ilişkilerin güçlendirilmesi ile sağlanmaktadır. Diğer bir deyişle uluslararası işletmecilik faaliyetleri ile ülkelerin birbirlerini anlamaları ve anlaşmazlıkları, çatışmaları en aza indirmeleri sağlanabilir. Çeşitli ülkeler yatırımcı sermayeyi ülkelerine çekebilmek için çeşitli finansal ve finansal olmayan kolaylıklar sağlamaktadır. Son yıllarda ülkemizde yabancı sermaye azlığına çare olarak tahkim yasası endüstriyel bölgeler yasası ile bürokrasiyi azaltma yönünde çalışmalar yapılmıştır.
Özet
Çokuluslu işletmeler dünyada önemli bir güç haline geldiğinden beri bilimsel açıdan araştırılması devamlı gündemdedir. Bu işletmeler aşırı derecede büyüyerek ülke dışında kâr aramakta ve riskleri yüklenmektedir. Üretim, finansman ve pazarlama faaliyetleri uluslararası düzeyde yer almaktadır. Bu işletmeler tek bir düzen içinde çalıştığı halde uluslararası düzende çeşitli ülkelerde faaliyet göstermektedirler. Gittikleri ülkelerde ekonomik yapı satın alma alışkanlıkları, yasal uygulamalar, vergi yasaları farklıdır. Ülke içinde yer alan paydaşlar ile uluslararası düzeydeki paydaşlar farklıdır. Ülke üzerindeki tedarikçiler bir paydaş grubu olarak belirli özelliklere sahiptir. ancak ülke dışındaki çok farklı paydaşların özelliklere sahip olması uluslararası işletmenin işini zorlaştırmaktadır. Çevresel baskı grupları çeşitli ülkelerde farklı davranışlar göstermektedir.
Kaynaklar:
Doç.Dr. Tamer Bolat, Doç.Dr. Oya Aytemiz Seymen, Küreselleşme ve Çok Uluslu İşletmecilik
Stephen H. Hymer, Çeviren; Fahri Bakırcı, Çok Uluslu Şirket
Ekonomi kategorisinde bulunan diğer makaleleri de okumanızı tavsiye ederiz!
