Uluslararası İşletmelerde Politik Çevre
Uluslararası politik çevreyi; işletmelerin ticari faaliyetlerde bulundukları ülkelerin, başta yönetim şekilleri olmak üzere, ideolojik yapıları, politik istikrarları, siyasilerin ve siyaset anlayışının dış yatırımcılara bakış açıları ile tanımlayabiliriz.
Uluslararası işletmelerin ticari faaliyette bulundukları ülkelerin ülke içinde ve ulusal alanda uyguladıkları politikalar, işletmenin organizasyon yapısından tutun da sürdürülebilir rekabet avantajına kadar birçok olguyu etkiler. İşletmelerin faaliyet gösterdikleri her ülke ayrı bir siyasi birimdir. Bu birimde merkezi otorite, ülkede yaşayan ve aynı dile, dine, kültüre, gelenek ve göreneklere sahip insanlar bulunmaktadır.
Uluslararası işletmenin ticari faaliyetlerini yürüttüğü ülkenin politik atmosferi, o işletmenin varlığını ve örgüt yapısını değiştirecek kadar önemlidir.
Uluslararası işletmelerin ticari faaliyetlerini yürüttükleri piyasaların hepsi birbirinden farklıdır. Bu durumun en başlıca sebebi; faaliyette bulunulan ülkelerin uyguladıkları farklı politikalardır.
Uluslararası bir işletme için organizasyonu etkileyecek konular politik risk seviyesi, gümrük engellerinin derecesi, kotaların niteliği, hükümetler tarafından belirlenen işletme ve ticaret şartlarıdır.
Son yıllarda uluslararası işletmelerin ülke ekonomilerine yaptığı olumlu katkıların farkına varan ülkelerin hükümetleri, politik riskleri ortadan kaldırarak yabancı sermayeyi ve uluslararası işletmeciliği teşvik edici kanunlar çıkarmışlar ve yasal düzenlemeler yapmışlardır.
Uluslararası İşletmelerde Ekonomik Çevre
Uluslararası işletmeler faaliyetlerini genellikle Dünya ekonomisi ve faaliyet gösterdikleri ülkelerin ekonomik durumlarını göz önüne alarak düzenlerler.
Uluslararası işletmelerin organizasyon yapılarını etkileyen en önemli ekonomik faktörler; özellikle faaliyet gösterilen ülkelerdeki; ekonomik gelişmişlik düzeyi, uygun altyapı, ödemeler dengesi ve parasının uluslararası değeridir.
Uluslararası işletmeler faaliyet gösterdikleri ülkelerdeki iş gücü, üretim maliyetleri, teknoloji, pazar avantajları, ekonomik istikrar, ödemeler dengesi gibi ekonomik göstergelere önem verirler.
Brook’e göre; özellikle üretim ile ilgili yöneticilerin uluslararası ekonomik, mali, iş ve işletme çevresini yeterince tanımamaları birçok organizasyon sorununa neden olabilir.
Ayrıca uluslararası işletmelerin faaliyet gösterdiği ülkenin AB gibi bölgesel ekonomik bloklara üyeliği, yeni ekonomik imkanlar sunması nedeniyle yönetim-organizasyon açısından son derece önemlidir.
Uluslararası işletmelerin, ekonomik çevre ile ilgili olarak baz alabileceği somut ekonomik değerleri şöyle ifade edebiliriz;
1) Faaliyet gösterilen ülkelerdeki milli gelirin yapısı,
2) Faaliyet gösterilen ülkelerdeki ekonomik büyüme oranları ile yatırımların durumu,
3) Faaliyet gösterilen ülkelerdeki enlasyonist ve deflasyonist eğilimler,
4) Faaliyet gösterilen ülkelerdeki ekonomilerin gelişme eğilimleri,
5) Faaliyet gösterilen ülkelerdeki ekonomilerin dış ticaret anlayışları ve ödemeler dengesi,
6) Faaliyet gösterilen ülkelerdeki hükümetlerin ekonomi politikaları
Uluslararası İşletmelerde Mali Çevre
Uluslararası işletmelerin, faaliyet gösterdikleri ülkelerin mali ve finansman çevresi, uluslararası işletmeleri etkileyen en stratejik konulardan biridir.
Faaliyet gösterilen ülkelerdeki vergiler ve vergi mevzuatları, yurt dışına para çıkarma ile ilgili düzenlemeler, merkez bankası reeskont oranları, kredi faiz oranları gibi konular mali çevre ile ilgili en önemli kıstaslardandır.
Faaliyet gösterilen ülkelerdeki mali çevrenin analizi ile ilgili olarak dikkate alabileceğimiz konuları şöyle dile getirebiliriz;
1) Para politikaları,
2) Maliye politikaları,
3) Vergi politikaları,
4) Merkez bankalarının kredi politikaları,
5) Emisyon hacimleri,
6) Diğer bankaların kredi politikaları,
7) Faiz hadleri,
8) Uluslararası finans kuruluşlarının politikaları
Yukarıda anlattıklarımdan yola çıkarak, uluslararası işletmelerin sürdürülebilirliğini sağlayacak en önemli üç unsurun; politika, ekonomi ve mali yükümlülükler olduğunu görürüz. İş çevresinde birçok dış çevre unsuru detaylıca analiz edilmelidir; ama bu üç unsur daha derin ve geniş perspektiften bakmayı gerektirir.
Kaynaklar
Gary Knight, John R. Ri, S. Tamer Çavuşgil, International Business Strategy Management and The New Realities
Stephen H. Hymer, Çeviren; Fahri Bakırcı, Çok Uluslu Şirket
Ekonomi kategorisinde bulunan diğer makaleleri de okumanızı tavsiye ederiz!
