Kuvvet, en basit tanımı ile hareket eden bir cismi durduran, duran cismi hareket ettiren, cisimlerin şekil, yön ve doğrultularını değiştiren etkiye verilmiş olan genel bir isimdir. Evrenin bugünkü halinde olmasının ve sürekliliğini devam ettirmesinin temelinde ise 4 kuvvet yer almaktadır. Bunlar; elektromanyetik kuvvet, güçlü nükleer kuvvet, zayıf nükleer kuvvet ve kütle çekim kuvvetidir. Peki, G kuvveti’nin bu 4 temel kuvvet ile benzerliği var mıdır? Hayatımızın hangi bölümlerinde karşımızda çıkar? Gelin birlikte göz atalım.
G kuvveti, ismini 4 temel kuvvetten biri olan “gravitional” yani kütle çekim kuvvetinden almaktadır. Her ne kadar ismini kütle çekim kuvvetinden almış olsa da ikisi de birbirinden farklı olan kuvvetlerdir. G kuvvetinin oluşabilmesi için belirli bir hızda bir dirence maruz kalmak gerekmektedir. Ayrıca pozitif ve negatif olmak üzere iki farklı yönde etki etmektedir. Pozitif G kuvveti normal eksende yukarıdan aşağıya doğru etki ederken, negatif G kuvveti ise pozitif G kuvvetinin aksi yönünde hareket eder. Bu kuvvet maruz kalınan süreye, miktara, yöne ve kuvvetin şiddetine göre insanın ölümüne dahi yol açabilmektedir.
G Kuvveti Nasıl Hesaplanır?
Etki eden G kuvvetini basitçe hesaplamak istersek eğer; uygulanan G kuvveti ile vücut ağırlığımızı çarpabiliriz. Bu da demek oluyor ki 70 kilogram vücut ağırlığına sahip olan bir kişiye 5G’lik bir kuvvet uygulanırsa kişinin üzerinde hissedeceği ağırlık tam olarak 350 kilogramdır. Bu nedenle G kuvvetinin değeri arttıkça insan bedeni üzerindeki etkileri kötü sonuçlar doğurur.
Değişen koşullar neticesinde çok da tehlikeli olabilen bir kuvvet olmasına karşın, meslek hayatında bu kuvvet ile burun buruna çalışmak zorunda olan birçok kişi vardır. Bu tehlikeli kuvvete maruz kaldığı en çok bilinen kişiler ise jet pilotları ve astronotlardır. Jet pilotları ani dönüş, kalkış ya da dalışlarda yaklaşık 12G’lik kuvvete maruz kalırlar. O nedenle zorlu ve çok az kişinin başarabildiği santrifüj makinelerinde eğitim ve testlere tabi tutulurlar. Ayrıca sahada G kuvvetinin etkisini azaltan koruyucu kıyafetleri de sürekli olarak giymek zorundadırlar.
Astronotlar ise uzayda 0G’lik kuvvete maruz kalırlar, yani kendi ağırlıklarını hissetmezler. Kulağa çok da kötü gelmese de dünyaya döndüklerinde oldukça zorluk yaşamaktadırlar. Çünkü kasları bulundukları koşullara göre gelişim kaydeder ve kendi ağırlıklarını hissetmedikleri için kas dokuları zayıflar. Zayıflayan kasları dolayısıyla dünyaya dönen astronotların çoğu uzun bir süre ayakta durmakta zorlanır.
Peki, Biz Normalde G Kuvvetine Maruz Kalır Mıyız? Kalırsak Bu Değer Kaçtır?
Bizler de günlük yaşantımızda sürekli olarak bu kuvvete maruz kalmaktayız. Fakat bu kuvvet 1G’lik küçük bir değere sahip olduğundan, bizler bu değeri hızlanma olarak algılamayız. Bu nedenle de G kuvveti üzerimizde ölümcül bir etki yaratmaz. Ancak tarihte çok yüksek G kuvveti değerlerine maruz kalıp hayatta kalan insanlar da olmuştur.
Bu Zamana Kadar Ulaşılan En Yüksek G Kuvveti Değeri Kaçtır?
Bir insanın kontrollü olarak yaşadığı bilinen en yüksek G kuvveti değerine soğuk savaş döneminde (1958 yılında) ulaşılmıştır. Bu yüksek G kuvveti değerini, Roket Kızağı adı verilen araştırmalara yardımcı olabilmek amacıyla gönüllü olarak Eli Beeding isimli ABD Hava Kuvvetleri kaptanı deneyimler. Yapılan bu tehlikeli testin sonucunda ise Eli Beeding 0.04 saniyeliğine 82.6G’lik bir kuvvete maruz kalır. Doğrudan insanı öldürebilecek olan bu testin sonucunda Eli Beeding, etki eden kuvvete çok kısa bir süre maruz kaldığı için hayatta kalır. Fakat birçok damarı çatladığından ağır bir iç kanama geçirir.
Günlük yaşantıda yaşanan araba kazalarında da bu kuvvetin etkisi görülür. Bir araç sabit hızda bir yere çarptığında da yüksek bir G kuvvetine maruz kalır. Hatta bunun bir örneği 2003 yılında Indy Racing League serisinde yarışan yarış pilotu Kenny Brack tarafınca yaşanmıştır. Yarış sırasında aracının frenleri kilitlendiği için Brack feci bir kaza yapmıştır. Kaza sırasında ise Brack’in üzerindeki o anki kuvvetin 214 G’lik bir kuvvet olduğu saptanmış olup, etki eden bu yüksek G kuvveti sonrasında birçok uzvu yerinden kopmuştur. Her ne kadar yaşanan felaketler ölüm ile sonuçlanmamış olsa da geride birçok yaralı ve acılı bedenler bırakmıştır.
Bu tehlikeli olan kuvvet günümüzde birçok fayda da sağlamaktadır, aynı çamaşır makinesinin çalışma prensibinde olduğu gibi…Umarız ki bu denli tehlikeli kuvvetler gelecekte de yalnızca insanoğlunun yaşantısına fayda sağlamak için kullanılır.
Bilimle kalmanız dileğiyle.
Nedir? kategorisinde bulunan diğer içerikleri de okumanızı tavsiye ederim !
