Gömülü yazılım, aygıtın belirli işlevlerini kontrol etmek için, bir mikroçipin parçası olarak veya mikroçipin üzerindeki başka bir uygulamanın parçası olarak bilgisayar dışı aygıtlar içindeki özel programlamadır. Çeşitli bilgisayar sistemlerine yüklenebilen ve farklı işlevsellik düzeyleri sağlamak için değiştirilebilen uygulama yazılımının aksine, gömülü yazılımın sabit donanım gereksinimleri ve yetenekleri vardır. İşlem ve bellek kısıtlamaları doğrudan o cihazın özelliklerine bağlı olarak, yalnızca üzerinde çalıştığı belirli cihaz için oluşturulmuştur.
Aygıt Yazılımı ve Gömülü Yazılımın Farkları Nelerdir?
Gömülü yazılım, cihazın genel amacına katkıda bulunan belirli bir işlevsellik için kullanılırken, aygıt yazılımı özellikle tüm cihazın kontrolü, izlenmesi için talimatlar sağlayan minimalist bir işletim sistemi (OS) görevi görür. İkisini ayırt etmenize yardımcı olması için şunu unutmayın: Tüm ürün yazılımları yerleşik yazılımdır, ancak tüm yerleşik yazılımlar ürün yazılımı değildir. Ana fark, ikisinin gelişim döngüsü sırasında ortaya çıkıyor. Tipik olarak aygıt yazılımı, güç tüketimi, hız ve güvenlik için işlemleri optimize etmek için donanımla (çip tasarımı) birlikte geliştirmedir, gömülü yazılım uygulaması ise genel ürünün veya sistemin gereksinimlerine uyacak şekilde geliştirilir.
Gömülü Yazılım ve Gömülü Sistem
Gömülü yazılım çalıştıran bir aygıt içindeki donanım bileşenleri, “gömülü sistem” olarak adlandırılır. Gömülü sistemlerde kullanılan donanım bileşenlerinin bazı örnekleri, güç kaynağı devreleri, merkezi işlem birimleri, flash bellek aygıtları, zamanlayıcılar ve seri iletişim bağlantı noktalarıdır. Bir cihazın ön tasarım aşamalarında, gömülü sistemi oluşturacak donanıma ve cihaz içerisindeki konfigürasyonuna karar verilir. Ardından, gömülü yazılım, bu hassas konfigürasyonda özel olarak o donanım üzerinde çalışacak şekilde sıfırdan tasarlanır. Bu, gömülü yazılım tasarımını, donanım yetenekleri ve bilgisayar programlama konusunda derin bilgi gerektiren çok özel bir alan haline getirir.
- Tüm gömülü sistemler göreve özeldir. Kullanılabilir ömürleri boyunca aynı önceden programlanmış işlevi yürütürler ve değiştirilemezler.
- Tüm gömülü sistemler son derece güvenilir ve kararlı olacak şekilde tasarlanmıştır. Görevlerini tutarlı yanıt süreleriyle gerçekleştirmeleri ve onları barındıran cihazın kullanım ömrü boyunca işlev görmeleri gerekir.
- Tüm gömülü sistemler yüksek verimlidir. Gömülü yazılımın kaynak gereksinimleri, üzerine kurulu olduğu donanımın kapasitesini asla aşmamalıdır ve donanımın özellikleri, gömülü yazılımın minimum gereksinimlerini asla aşmamalıdır.
Gömülü Yazılım Tabanlı Uygulama Örnekleri
Devre kartları ve bilgisayar çipleri ile yapılan hemen hemen her cihazda bu bileşenler, gömülü yazılım çalıştıran bir sistem halinde düzenlenmiştir. Sonuç olarak, gömülü yazılım sistemleri günlük yaşamda tüketici, endüstriyel, otomotiv, havacılık, tıbbi, ticari, telekom ve askeri teknolojiler gibi hemen her alanda bulunur.
- Otomobillerde bulunan kilitlenmeyi önleyici fren sistemleri
- Tıbbi görüntüleme ekipmanlarında bulunan görüntü işleme sistemleri
- Uçakta bulunan kablolu uçuş kontrol sistemleri
- Güvenlik kameralarında hareket algılama sistemleri
- Trafik ışıklarında bulunan trafik kontrol sistemleri
- Akıllı ev cihazlarında bulunan zamanlama ve otomasyon sistemleri
Otomotiv yazılımı uygulamasına dayalı özelliklerin en sık görülen örnekleri:
- Adaptif hız sabitleyici, otomatik acil frenleme, şerit tutma yardımı, trafik yardımı, şeritten ayrılma uyarıları gibi ADAS (Gelişmiş Sürücü Destek Sistemleri) özellikleri
- Pil yönetim sistemi
- Tork telafisi
- Direksiyon çekme kayması telafisi
Nedir? kategorisindeki diğer içerikleri de okumanızı tavsiye ederiz!
