Tiroid Bezi Anatomisi
Tiroid bezi kahverengi renkte, sert kıvamlı bir iç salgı bezidir. Ağırlığı 20 gram kadar olmakla beraber, vücut ağırlığı ve iyot alımına bağlı olarak değişkenlik gösterir. İki lobtan oluşur.
Normal şartlarda, boyun orta hattında konumlanması gerekir, kelebek şeklinde boynun yanlarına doğru uzanır. Arkasında, dört küçük lobu olan paratiroid bezi bulunur. Tiroid bezinin vücuttaki fonksiyonu T3 ve T4 (levotiroksin) hormonlarının salgılanmasıdır. Vücutta normal fizyolojinin idamesi için gerekli olan iyot miktarı 150 mikrogramdır ve bunun 120 mikrogramı tiroid tarafından alınır, 80 mikrogramı T3 ve T4 hormonlarının yapımı için kullanılır. Tiroid bezinden salgılanan hormonların yapı ve miktarındaki değişimler tüm vücut fizyolojisini etkiler. Vücutta bazal metabolizmayı düzenlemek, hipofizden salgılanan büyüme hormonu ile beraber vücudun büyüme ve gelişimini sağlamak, genital bezlerin çalışmasında rol oynamak gibi görevleri vardır. Tiroid bezinden salınan kalsitonin isimli hormon, kemikten kalsiyum çözülmesini engelleyerek kan kalsiyum düzeyini düşürür. Kemik yapısı ve kandaki kalsiyum miktarının düzenlenmesi için önemli bir hormondur.
Dilde Oluşan Tiroid Bezi
Gelişimsel olarak bazen tiroid bezinin bir kısmı yada tamamı dilde konumlanabilir. Bu çoğu zaman tesadüfen fark edilir. Olması gereken yerden farklı bir yerde oluştuğundan dolayı ‘’Ektopik Tiroid Dokusu’’ olarak isimlendirilir. Çoğu zaman herhangi bir şikayete sebep olmaz. Ancak nadiren, hastada yutma ve solunum güçlüğüne sebep olduğunda dildeki tiroid bezinin çıkartılması gerekir. Çıkartılırken dikkat edilmesi gereken nokta, hastanın tüm tiroid dokusunun dilde olup olmamasıdır. Yani eğer gerçek tiroid bezi olması gereken yerde hiç oluşmamışsa, tüm tiroid bezi dilde ise bu dokunun çıkarılması hasta için felaket sonuçlara yol açabilir; ancak eğer normal tiroid dokusu bir miktar da olsa boyunda bulunuyorsa dildeki tiroid bezinin çıkartılması herhangi bir sağlık problemine yol açmaz. Yine de bölgenin karmaşık anatomik yapısı nedeniyle zor ve tecrübe gerektiren bir cerrahi işlemdir.
Genellikle dilde, dil kökünde veya ağız tabanında konumlanan bu maceracı tiroid bezi, 1-3 cm kadar büyüklüğe ulaşabilir. Yuvarlak yada oval ve düzenli sınırlı olarak gözükür. Gebeliğin 4. haftasında gelişmeye başlar. 4-7. haftalarında tiroid bezi taslağının dile doğru göç etmesiyle bölgeye yerleşir. Tiroglossal kanal kisti gibi oluşumlarla beraber görülmesi hiç nadir değildir.
Normal bir bez gibi fonksiyon görmez, bu nedenle hastaların çoğunda (%60) hipotiroid (tiroid hormonlarının düşük seviyede seyretmesi) vardır. Yüz binde bir ile üç yüz binde bir aralığında bir görülme sıklığına sahiptir, kadınlarda erkeklerden dört kat daha sık saptanır.
Dildeki bu yuvarlak şişlik her zaman bu kadar masum olmayabilir. Bazen lenf kanserleri bu görüntüyü taklit ediyor olabilir. Hemanjiomlar da dilde ve ağız tabanında konumlandıklarında lingual tiroid ile karıştırılabilirler. Bu nedenle teşhisi ve tedavisi için mutlaka bir uzman görüşü ve ileri görüntüleme yöntemleri gerekmektedir.
Sağlık Bilimleri kategorisinde bulunan diğer makaleleri de okumanızı tavsiye ederiz!
