Japonlara göre, yapılan işi daha iyi daha mükemmel hale getirebilmek mümkündür. Bunu bir adım ileriye götürebilmek için çözüm aranmalıdır. Çözüm yolları aranırken sorunları gizlemek yerine ortaya çıkartmalıyız. Ayrıca Japonların sevmediği muda yani israfı da ortadan kaldırmalıyız. Muda dediğimiz şey oldukça geniş kapsamlı bir kavramdır. İçerisinde makine, zaman, insan, çevre koşulları gibi her şeyi dahil eder. Örneğin; Çalışma ortamı düzeni. Karmaşık bir ortamda çalışan işçi için istediği aletleri bulmak için aradığı süre bir israftır. Ortam düzenli olsaydı yani her aletin koyulduğu yer belirli olsaydı karmaşa olmaz ve çalışan vakit kaybetmeden aletleri alır, çalışmaya başlardı. Aslında basit fakat etkili bir yöntem. Düzensiz ortam zaman kaybı 10 sn ise düzenli ortamda 5 sn olabilir. Aslında ne kadar düşük bir süre öyle değil mi? Üretim süreçlerindeki en ufak hata ve gecikmelerin maliyeti tahmin edebileceğinizden de fazladır. Bu sorunlara ufak müdahalelerde bulunmanın da ne kadar kar getireceğini ya da sürece etkilerini de düşünmek gerekir. Ufak dahi olsa her iyileştirme önemlidir.

Sürekli gelişim anlamına gelen Kaizen’in asıl amacı küçük ama etkili değişiklikler yaparak süreci geliştirmektir. Daha iyi sonuçlar alabilmek gelişmekle mümkündür prensibi ile çalışan Kaizen, proseslerde öncelikli olarak uygulanan yöntemlerdendir. Bunun yanı sıra kalite eylemlerinde, depolamada, lojistik faaliyetlerde, İSG (iş sağlığı ve güvenliği) ve bakım faaliyetleri gibi daha birçok alanda da kullanımı mevcuttur.

Kaizen Prensipleri

Mutlak müşteri memnuniyeti prensibini benimseyen kaizen, firmaların rekabet ortamında tutunmasını sağlar. Peki bunu nasıl sağlar? Kaizen için her zaman kalite ve iş güvenliği ön plandadır. Kaliteden taviz vermeden firmaların üretim süreçlerini iyileştirerek bir adım öne taşır. Böylece üretim performansları artarken, kalite ve hızlı teslimat ile müşteri memnuniyeti sağlanmış olur. Buradaki müşteri başka bir firma olabileceği gibi bir sonraki istasyon (proses) de olabilir.

PUKÖ çevrim süreci ile çalışan Kaizen, daha bilimsel veriler ile konuşur. Bu da yaptığınız değişim ile elde edeceğiniz sonuçları nesnel veriler yardımıyla sunmanıza yardımcı olur.

PUKÖ

Problemleri gizlemek yerine gün yüzüne çıkartır. Sorunların kök nedenlerine inilerek kesin çözümler sunar. Bunu yaparken yerinde ve doğru şekilde gözlem yapılıp izlenecek yol belirlenmelidir.

Çalışanların tümüne bu prensip aşılanmalıdır. Böylece farklı gözlerin farklı tespitleri ile iyileşme adımları gelişecektir. Ayrıca grup çalışmalarına da yer verilmelidir. Atalarımız boşuna “bir elin nesi var iki elin sesi var.” dememişler.

Kaizen kendi içerisinde 3’e ayrılır.

  • Standart Kaizen
  • Hızlı Kaizen
  • Majör Kaizen
1.Standart Kaizen

Kompleks problemlerin çözülmesinde kullanılan bir çeşittir. Mevcut probleme yaklaşımı daha sistemsel ve araştırma verilerine dayanır. Grup çalışması için de uygundur. Problem için kök neden analizlerinin yapılmasını ve çözüm yollarının bulunmasını sağlar. Çözümlerin prosesler için kalıcı hale getirilmesi ve sürekliliğinin sağlanması gerekir. Proses geliştirme düzeyini orta olarak söyleyebiliriz. Yazımı hızlı kaizene göre daha kapsamlıdır.

2.Hızlı Kaizen

Kompleks olmayan problemlerin çözümünde kullanılır. Kullanımı oldukça basittir. Kök neden analizi gerektirmez. Çözüm önerileri hemen devreye alınabilecek düzeydedir. Genellikle çevre temizliği/düzeni, insan sağlığı gibi konularda geliştirilen öneriler yer alır.

3.Majör Kaizen

Kompleks problemlerin çözümünde kullanılır. Çözümü elde etmek vakit alabilir. Kalabalık grup çalışmaları için uygundur. Kaizen uzmanlığı olan kişilerin varlığı gereklidir. Birden fazla proses içerebileceği gibi detaylı araştırma analiz ister. Grupta farklı departmanların yer alması teknik sorunu doğuracak neden/nedenler için farklı yorumlar için iyi olacaktır.

Kaizen Nasıl Uygulanır?

1-Konu seçimi : Öncelikli olarak üzerine gidilmesi gereken bir konu varsa (acil durumlar ya da kazanımı önemli olan prosesler) ya da yapılan değer akış haritalama / zaman etütleri gözlemleri sonucunda belirlenebilir.

2-Ekip oluşumu: Hızlı kaizen için bu adım çok gerekli olmasa da, kompleks problem için oldukça önemli bir adımdır. Ekip üyeleri seçilirken kaizen bilgisi olan üyeleri idare edebilecek, motivasyonu yüksek ekip liderleri seçilmelidir. Bunların yanı sıra konuya yönelik becerisi olan kişiler ve diğer üyeler de eklenmelidir.

3-Hedef Belirle: Proses ya da değişim yapılacak adım üzerinde gelinmek istenen nokta belirlenmelidir.

4-Mevcut Durum : Gözlemlenmiş verilere dayanan çözüm adımlarını içermeyen değişimden önceki durumdur.

5-Planlama : Mevcut durum için geliştirilecek plan oluşturulur. Bu esnada çizim içeren tekniklerden de yararlanılabilir. Eğer problem büyük ise kök neden analizi ya da balık kılçığı tekniklerinden de faydalanılabilir.

6-Çözüm Uygulama: Öne sürülen iyileştirme sistem üzerinde uygulanır ve sonuçlarına bakılır. Hedeflenen değerler ile karşılaştırma yapılır. Hedeflenen değere ulaşılmamış olsa dahi ulaşılan kazançlar tespit edilir. Bütün bunların yanı sıra kalite, İSG ve üretkenlik konularından asla taviz verilmez.

7-Standartlaştırma: Çözüm önerisi olumlu sonuçlar verip onay aldıysa sistem standartlaştırılmasına gidilir. Bunu da iş tanımına ilave etme ve mevcut prosedürleri değiştirme (bakım, kalite vb.) yapılarak standart hale getirilir.

8-Teşvik Edin: Elde edilen başarıyı herkese duyurun. Bu hem çalışanlarınızı motive eder hem de çalışmalarda bulunmalarına teşvik eder. Ekip dışında kalan çalışanlarında bunun yapabileceğine dair yol gösterici olun.

(Not: Kaizen yazımı yaparken yapılan değişiklikler maliyet gerektiriyorsa bunu Kaizen kağıtlarını yazarken belirtmeniz gerekmektedir. Ne kadar harcanacağı nereden temin edileceği vb.)

Kaizen’in Faydaları

  • Değer yaratmayan (non value ) olayları ortadan kaldırmaya ya da azaltmaya yardımcı olur.
  • Çalışma şartlarını (ergonomi, hijyen, düzen vb.) ve süreci iyileştirir.
  • İnsanların iletişiminin artmasını sağlar. Takım çalışmasını destekler.
  • İSG bazında çevresel tehlikeleri azaltır.
  • Kök nedene inme işlemi sayesinde ıskartaya ayrılan parçaları azaltır.
  • Çalışanların problem çözme tekniklerini geliştirir.

Üst yönetimi ikna edebilmenin en etkili yolu elde edilecek karı nesnel olarak göstermektir. (Örneğin yapılan çalışma sonucunda ayda 1 saat fazladan çalışma süresi elde ediliyor. 1 saatte 20 parça üretiliyorsa parça başı kar 5TL ile elde edilecek kar 100TL’dir.) Böylece üst yönetimin dikkatini çekebilir ve uygulamaya alıp standartlaştırmanız kolaylaşacaktır.

Kaizen süreklilik gerektiren bir çalışmadır. 7 israfı ortadan kaldırmayı hedefler. Sürekli iyileştirme ve buluş gerektirir. Uygulaması diğer çalışmalara göre nispeten daha kolaydır. Mavi-beyaz yaka ayrımı olmaksızın herkesin uygulamasına olanak sağlar. Başarılı sonuçlar veren bu uygulama pek çok alanda kullanılmaktadır. Unutmayın basit sorular sorup basit çözümler üretmek bile gelişmenin ilk adımıdır. Gelişmekten vazgeçmeyin.

Mühendislik kategorisinde bulunan diğer içerikleri de okumanızı tavsiye ederiz!

Kaynaklar

http://acikerisimarsiv.selcuk.edu.tr:8080/xmlui/bitstream/handle/123456789/6867/249935.pdf?sequence=1&isAllowed=y

https://www.acarindex.com/dosyalar/makale/acarindex-1423866965.pdf