Çok geniş bir kapsama sahip olan Yeşil Pazarlama (Green Marketing), tüketicinin ihtiyaçlarını karşılarken çevre üzerinde oluşturduğu olumsuz etkilerin azaltılması için tasarlanmış ürünlerin geliştirilmesi ve pazarlanmasıdır. Bu kavram ilk olarak Amerikan Pazarlama Derneğinin düzenlemiş olduğu Ekolojik Pazarlama konulu seminerde ortaya atılmıştır. Ekolojik Pazarlama veya Sürdürülebilir Pazarlama olarak da bilinir.

Günlük hayatta sık sık karşılaştığımız; bez çantaların kullanılması, poşetlerin ücretlendirilmesi, e-fatura sistemleri, organik ürünler, tasarruflu elektronik ürünler, ağaç dikme kampanyaları, tohumlu kalemler, geri dönüştürülebilir ve tekrar kullanılabilir ürünlerin yaygınlaşması gibi birçok faaliyeti kapsamaktadır.

Nasıl Ortaya Çıktı?

Yaşamımızı sürdürmek için doğal kaynaklara ihtiyaç duyarız. Hava, su, toprak, bitki örtüsü, hayvanlar ve madenler doğal kaynaklarımızı oluşturmaktadır. Bu kaynaklar, insanların bilinçsizce davranışları sonucu günden güne azalmaktadır. Çernobil faciası, Bhopal felaketi, Seveso felaketi, Love Canal felaketi, ozon tabakasının delinmesi gibi büyük olaylar ve bunların yanı sıra hızlı nüfus artışı, bilinçsiz sanayileşme, düzensiz şehirleşme, patlamalar, ormanların azalması, denizlerin ve göllerin kirliliği gibi doğal denge üzerinde olumsuz etki yaratan olaylar; çevre bilincini artırmıştır. Dolayısıyla çevrenin korunması ile ilgili faaliyetler yaygınlaşmış, tüketiciler doğa dostu ürün ve sistemleri kullanmaya doğru yönelmiştir. Bu ürünlerin tasarlanmasından , tüketiciye ulaşmasına kadar oluşan bütün süreçleri yöneten “Yeşil Pazarlama” kavramı ortaya çıkmıştır.

Neden Önemli?

Yeşil pazarlama kavramı her geçen gün daha fazla ilgi görmektedir. Bunun bir çok sebebi söz konusudur. Kimisi gerçekten çevre bilincini içerse de kimisi sadece rekabet kaynaklı sebeplerdir. Bu sebepleri şöyle sıralayabiliriz: 

  • Sanayileşmenin doğal dengeyi olumsuz etkilemesi
  • Çevre kirliliğin artması
  • Ham maddelerin azalması
  • Atık biriktirme maliyetleri
  • Sivil toplum kuruluşları ve devletin doğa dostlu olma konusunda uyguladığı yaptırımlar
  • İnsanlar tarafından doğa dostu ürünlerin ve süreçlerin ilgi görmesi, dolayısıyla müşteri kazanabilmek için yeşil pazarlamanın fırsat görülmesi
  • Rakip firmaların attığı adımlar
  • Doğaya karşı sorumluluk hissi

Yeşil Pazarlama kavramından bazı başka kavramlar doğmuştur. Diğer yeşil kavramlar şu şekildedir:

Yeşil Ürün: Çevreyi kirletmeyen, doğal kaynakları daha az tüketen ve koruyan, geri dönüştürülebilen, içerisinde zehirli maddeler bulundurmayan, üretimi sırasında doğaya daha az zarar veren ürünler yeşil ürün kategorisindedir.

Yeşil Fiyat: Yeşil ürünler ayrıcalıklı ürün sınıfına girmektedir dolayısıyla benzer ürünlerden daha yüksek fiyatlandırılırlar. Yapılan maliyetin ürünün fiyatını etkilemesini ifade etmektedir.

Yeşil Paketleme: Ürünlerin paketlenmesinde çevre dostu malzemelerin kullanılmasına denir. Aynı zamanda paketin küçüklüğü, gereksiz malzeme kullanılmamasını da kapsar.

Yeşil Dağıtım: Ürün dağıtımının daha az yakıt harcanarak yapılması, satış merkezlerinin müşterinin daha az yakıt harcayacağı yerlere konumlanması gibi faaliyetleri kapsar.

Yeşil Etiket: Eğer bir ürün çevre dostuysa, çevre dostu olduğunu belirten sertifikayı ambalajı üzerinde bulundurmasını ifade etmektedir.

Yeşil Tüketici: Üretilirken veya kullanılırken çevreye zarar veren, canlıların hayatlarını tehdit eden, büyük kaynak tüketimine sebep olan, hayvanlara eziyet eden uygulamaları içeren, gereksiz ambalaja sahip ürünleri kullanmaktan kaçınan, çevre konusunda bilinçli tüketicilere denir.

Yeşil Yıkama: Bir ürün veya sistemin yeterli dayanak olmadan yeşil ürünmüş gibi sunulmasına denir.

Temiz Teknoloji: Kirlenme ve atıkların tasarım aşamasında elimine edilmesini, yenilikçi yeni ürünlerin ya da üretim sistemlerinin tasarlanmasını ifade etmektedir.

Yeşil Pazarlama’da 4S

Satisfaction (Tatmin): Tüketicilerin isteklerinin karşılanmasını yani tatminini ifade eder.

Sustainability (Sürdürülebilirlik): Ürünün kaynaklarının devamlılığının sağlanmasını ifade eder.

Social Acceptibility (Sosyal Kabul): İşletmenin ve ürettiği ürünlerin doğa dostu olduğunun tüketiciler tarafından kabul görmesini ifade eder.

Safety (Güvenlik): Ürünün hiçbir canlının sağlığına zarar vermediğini ifade eder.

Yeşil Pazarlama Yapan Firmalar

Boyları kısaltılmış ve kapak kalınlıkları azaltılmış su şişeleri ile 5 yılda 15 milyon şişeye denk gelen bir kazanç elde eden Hayat Su, araçlarında Euro5 motor kullanarak çevreye zararlı gaz salınımını minumuma indiren ve yakıt tasarrufu sağlayan Dimes, tek tek dağıtım yöntemi yerine tek depodan tek araçla marketlere gönderim yapan CarrefourSA, kurum kültürüne yeşil bakış açısını yerleştirmek için çalışmalar yürüten ve aynı zamanda müşterilerine karbon salınımını azaltmak amaçlı sürüş eğitimleri veren Mercedes- Benz, yeniden kullanabilir poşetler kullanan Ikea, yenilenebilir bira şişeleri kullanan Carlsberg,  yüzde 80 geri dönüştürülebilir kağıtlardan, daha az su ve enerji kullanılarak üretilen kağıt havlu serisi ile Selpak ve nesli tükenen canlılara dikkat çekmek amacı ile logosunu nesli tükenen hayvanlar ile değiştirdiği kampanyası ile Lacoste; yeşil pazarlama yapan firmalara örnek olarak verilebilir.

Sonuç olarak; tarih boyunca çeşitli felaketler meydana gelmiş ve doğal çevremiz için büyük tehditler oluşturmuştur. Bu olaylardan ne kadar ders çıkardığımız ise büyük bir soru işareti. Üzerimize düşen geleceğimizi düşünerek hareket etmek, bu doğrultuda hali hazırda olan sistemlerimizi çevreci hale getirmek veya yeni çevreci sistemler tasarlamaktır. Elbette çevrenin korunmasında  ve çevre dostu ürünler üretilmesinde en büyük etkiye işletmeler sahiptir ve bunu başardıkları takdirde sürdürülebilirlik, müşteri kazanma ve müşteri memnuniyeti konularında başarı göstereceklerdir fakat bizler de küçük çevre dostu değişimler ile büyük farklar yaratabiliriz. Unutmayalım ki büyük çaplı değişimler olmasa bile günlük hayatımızdaki küçük değişiklikler ile bizler de yeşil dünyaya katkı sağlayabiliriz.

Nedir kategorisindeki diğer içerikleri de okumanızı tavsiye ederiz!