Medya geçmişten günümüze geçirdiği evrimler dahilinde toplumsal iletişimin, kültürel paylaşımların, küresel dünyanın en büyük aracı olmuştur. İlk olarak yazılı belgelerle ortaya çıkmış daha sonra işitsel ve görsel bir araç haline dönüşmüştür.

Haberleşme, siyasal doküman ve eğitim kaynağı olarak kullanmanın yanı sıra, toplumsal bir güç unsuru haline dönüştürülmüş siyasi propagandalarda, sosyalizasyon çalışmalarında kullanılmaya başlanmıştır.

Günümüz modern toplumlarında toplumsal ahlak ve davranışların biçimlendirilmesinde kullanılan en etkili ajan olmuştur. Olumlu yönlerinden ziyade olumsuz yönleriyle ön planda olan medya kanalı toplum mühendisliğinin en etkili silahı haline dönüştürülmüştür. Medyanın kişilerin ve toplumun alışkanlıkları, davranış biçimleri ve düşünce tarzları üzerindeki etkileri her geçen gün daha da fazla merak konusu olmaktadır.

TOPLUM MÜHENDİSLİĞİ NEDİR?

Dilimizde sosyal mühendislik olarak da kullanılan bu kavram, toplumsal yaşantı üzerinde birtakım baskı kurmayı hedefleme, toplumu istenilen şekle getirmeyi amaçlamaktadır. Bir çeşit zihin mimarlığı olarak da tanımlanabilir. Medyanın kitleleri etkileyerek toplumun ahlaki yapısını hedeflemesi bu mühendislik dalının amaçlarına örnek olarak verilebilir. Toplum mühendisliği aslında özel olarak kişiye verilmeyecek olan olguyu kendini acındırarak veya tam tersi yücelterek kişinin kendisine güvenerek verdiği bilgileri kullanarak daha çok bilgi toplaması olarak tanımlanabilir.

Medyanın günlük yaşantımıza etkisi her geçen gün daha da fazla hissedilmektedir. Bu durum sosyal mühendislerin görsel medya, basılı medya ve sosyal medyanın yarattığı fırsatları kullanarak toplum genelini, dar toplulukları veya kişileri etkileyebildiği gerçeğini açıkça göstermektedir.

Güdümlü medyanın; kitleleri, televizyonların önüne hapseden yalan-yanlış haber ve görüntüleri, her yerde karşımıza çıkan reklâmlar, bitmeyen diziler, her gün her saat, beyin yıkama ve insanları belli düşüncelere yönlendirme, toplumsal yaşamın ayrılmaz bir parçası olmuştur.

Medyanın aynı mesajı defalarca kez farklı araçlar üzerinden verilmesi insanların benliklerine işleyerek davranış biçimlerine yansımaktadır. Özellikle karakter gelişiminin başladığı çocukluk ve gençlik dönemlerinde bu tarz mesajlar ilerleyen yaşlarda oturacak karakter için ne yazık ki negatif bir yapı taşı haline gelmektedir. Böylesi bireylerin topluma yararlı bir davranış ve tutum sergilemeleri beklenmemektedir. Çoğunluğunu bu yaşam şekliyle sürdüren insanların oluşturduğu bir toplumun sağlıklı ve sağlam temeller üzerine kurulu bir yaşam biçimi oluşturmaları olası bile değildir.

Kitle psikolojisinin etkili olduğu bu yapı hem alıcı hem de gönderici arasında iletişim kanalını genişletip gönderici-iletişim kanalı-alıcı- tepki sistemine dönüşmektedir.

Kısa bir süre önce toplum üzerinde etki kuran medya unsurları artık direkt tepki ye maruz kalmaktadır. Bunun aracı günümüzde hemen hemen herkesin kullandığı sosyal medya araçlarıdır. Artık toplumun her kesiminden her insan kendi görüş ve fikirlerini dile getirebilmekte, geniş kitlelere hitap edebilmektedir. Bu durumun toplumun lehine bir durum gibi görünüyor olsa bile olumsuz yanları da her gün karşımıza çıkmaktadır.

Sosyalizasyon açısından bakacak olursak bu durum toplumu yönetmek ve belirli bir yöne yönlendirmeyi amaçlayan kurum ve kişiler için ihtiyacı ve popülariteyi tespit edip gereken faktörleri kullanarak amaçlarını gerçekleştirmeyi kolaylaştırmaktadır.

Peki, bu saatten sonra neler yapılmalı?

Hangi adımlar atılmalı ki insanlar bu derin uykudan uyandırılabilsin? Tabi ki insanlara aniden medya kısıtlaması getirilemeyeceği için, yetkililerin bu durumu görüp sunulan medya programlarını derin bir süzgeçten geçirmeleri ilk adımı oluşturmaktadır. İkinci bir adım ise toplumun bilinçli hale getirilip seçici olmak yönünde ilerletilmesi olacaktır.

Yapılan bunca çalışmanın da özü olarak söylemek gerekir ki sistemli ve düzenli olarak yayınlanan görüntüler ve imgeler özellikle gençlerin ve çocukların cinsiyet, meslek, siyaset ile ilgili tutumları, duygu, değer ve davranışlarını biçimlendirmektedir.

Hayata Dair kategorisinde bulunan diğer içerikleri de okumanızı tavsiye ederiz!