Dünya üzerinde gerçekleşen depremlerin oluştuğu üç ana kuşak vardır ve bu kuşaklar levha sınırlarıyla büyük ölçekte uyuşmaktadır.
Bu kuşaklardan bir tanesi, Büyük Okyanus’u çember şeklinde çevreleyen Pasifik Deprem Kuşağı’dır. Yer yüzündeki depremlerin %68’i bu deprem kuşağında görülmektedir. Japonya, Şili, Meksika ve ABD’nin batısı bu deprem kuşağında bulunmaktadır. İkinci kuşak Alp-Himalaya Deprem Kuşağı’dır. Bu deprem kuşağında yer alan ülkelerden bazıları İtalya, Türkiye, İran, Afganistan ve Nepal’dir. Yeryüzündeki depremlerin yaklaşık %21’i bu deprem kuşağında görülmektedir. Bahsedeceğimiz üçüncü kuşak ise Atlantik Deprem Kuşağı’dır.
Türkiye’de Deprem
Türkiye, Alp-Himalaya deprem kuşağında yer alır ve maalesef deprem riski yüksek olan bir ülkedir. Deprem bölgesi haritasına göre ülkemizin %92’si deprem bölgesi içindedir. Nüfusumuzun da %95’i deprem tehlikesi altında yaşamaktadır.
Ülkemizde de üç tane ana fay hattı vardır.
- Bu fay hatlarından bir tanesi Van Gölü civarından başlayarak neredeyse Saroz Körfezi’ne kadar uzanan Kuzey Anadolu Fay (KAF) Hattı’dır.
- Bir diğeri de Hatay, Osmaniye, Gaziantep ve Kahramanmaraş hizasından devam ederek Muş’a kadar gelen ve sonra Erzincan’dan KAF Hattı ile birleşen Doğu Anadolu Fay (DAF) Hattıdır.
- Batı Anadolu Fay (BAF) Hattı ise Anadolu’nun batısındadır ve parçalardan oluşan çok sayıda faydan oluşan bir deprem alanıdır.
İstanbul’da Deprem
Kaf Hattı birçok farklı segmentten oluşur ve bir segmentte deprem olduktan sonra buradaki enerji bir sonraki segmente aktarılmış olur.
- 1939 Erzincan Depremi (Büyüklük: 7.9)
- 1942 Tokat Niksar Depremi (Büyüklük: 7.0)
- 1943 Samsun Tosya Depremi (Büyüklük: 7.2)
- 1944 Bolu Gerede Depremi (Büyüklük: 7.2)
- 1957 Bolu Abant Depremi (Büyüklük 7.1)
- 1967 Sakarya Depremi (Büyüklük: 7.2)
- 1999 Kocaeli Gölcük Depremi (Büyüklük: 7.4)
Kaf Hattı üzerinde oluşan depremlerden sonra var olan enerjinin Marmara Denizi segmentine aktarıldığı tahmin edilmektedir. Bu yüzden de İstanbul’da büyük bir deprem beklenildiği söylenmektedir. Bu segment üzerinde yaklaşık 250 yıldır bir depremin gerçekleşmemiş olması da bu ihtimali yükseltmektedir.
Tahmin edilen büyük İstanbul depremi doğrultusunda yapılan bazı çalışmalar vardır. Bu çalışmaların bir tanesi, İstanbul Büyükşehir Belediyesi ve Kandilli Rasathanesi iş birliği ile yapılan “İstanbul İli Olası Deprem Kayıp Tahminlerinin Güncellenmesi Projesi (2019)” adıyla hayata geçirildi. Bu proje kapsamında İstanbul’da bulunan her ilçe için özel olarak “İlçe Olası Deprem Kayıp Tahmini Kitapçıkları” oluşturuldu.
Yapılan çalışma, Düzce ve Gölcük depremlerinden elde edilen veriler ile güncel analiz yöntemleri kullanılarak oluşturuldu. Deprem risk alanlarının hesaplanması amacıyla mevcut üst yapı ve alt yapı envanter bilgileri kullanıldı. Projenin çıktıları İBB Deprem ve Zemin İnceleme Müdürlüğü tarafından özelleştirildi. Deprem olması durumunda ilçe ve mahallelerde oluşabilecek bina hasarları, can kayıpları ve yaralanmalar, alt yapı hasarları ve geçici barınma ihtiyaçları analiz edilerek raporlara eklendi.
https://depremzemin.ibb.istanbul/guncelcalismalarimiz/
Olası Bir Depremde Alabileceğimiz Önlemler
Deprem hakkında oldukça fazla bilgiye sahip olsak bile maalesef depremi önceden bilemiyoruz. Sadece alabileceğimiz önlemler ile ona hazırlanabilir ve hasar seviyesini azaltabiliriz.
Ülkemizde yaşanan depremlerde binlerce insan hayatını kaybetmiştir ve bunun sebeplerinden bir tanesi de bilinçsizlikten oluşan panik anıdır. Bu yüzden ne yapmamız gerektiğini bilmeli, sakin kalmalı ve önceden tedbirlerimizi almalıyız.
Eğer deprem anında evdeyseniz:
- Yaşadığınız panik haliyle balkondan veya camdan aşağıya atlamayı düşünmeyin. Bu durum en az enkaz altında kalmak kadar tehlikeli olacaktır.
- Merdivenlerden hızlıca inerek dışarıya çıkmayı denemeyin. Çünkü deprem anında ilk olarak binanın merdiven boşluğu çöker.
- Deprem anında sakin kalarak doğal gaz, su ve elektriği kapatarak oluşabilecek kötü olayları (patlama, su baskını, zehirlenme vb.) önleyebiliriz.
- Koltuk, dolap, masa vb. sağlam olduğunu düşündüğümüz eşyaların yanına çömelerek ya da cenin pozisyonu alarak kendimizi korumalıyız. Özellikle ellerimizi ensemizde birleştirerek başımızı korumamız çok önemlidir.
- Herhangi bir sarsıntı anında düşebilecek eşyalarımızı duvarlara sabitlemeliyiz.
- Deprem öncesinde oturduğumuz binadaki çatlakları ve hasarları belirlemek için yetkililerden yardım istemeli ve binamızı güvenli hale getirmeliyiz.
- Evdeki her birey için ayrı olacak şekilde, kolay ve ulaşılabilir bir noktaya deprem çantası hazırlamalıyız.
Deprem Çantamızda Neler Olmalı?
- Deprem çantanızda size yüksek oranda enerji verebilecek, vitamin ve karbonhidrat içeren, su kaybını önleyen ve çabuk bozulmayan dayanıklı gıdalar bulunmalıdır. Bunlar genel olarak konserve şeklinde çantaya eklenebilir. Ayrıca kurutulmuş meyve, meyve suyu ve bisküvi gibi paketli gıdaları da tercih edebilirsiniz. En önemlisi de bir şişe su koymayı unutmamalıyız.
- Önemli belgelerinizin (kimlik kartı vb.) fotokopisini deprem çantamıza eklemeliyiz.
- Ayrıca bir hırka, iç çamaşırı, çorap gibi bizi sıcak tutacak ve ihtiyacımız olacak giysilerimizden de ekleme yapmalıyız.
- Deprem çantamıza hijyen malzemesi olarak da dezenfektan, ıslak mendil, tuvalet kağıdı ve hijyenik ped koymamız bizim için yararlı olacaktır.
- Son olarak küçük bir ilk yardım seti, çakı, düdük, küçük makas, kağıt, kalem, radyo, el feneri, yedek pil gibi ses çıkarabileceğiniz veya ışık ile haber verebileceğimiz malzemeleri eklemeyi de unutmamalıyız. Bu malzemeler ile iletişim kurarak hayatımızı kurtarabiliriz.
Hayata Dair kategorisinde bulunan diğer içerikleri de okumanızı tavsiye ederiz!
