Kelime anlamı olarak “zevksiz, sevinçten yoksun” anlamına gelen Anhedoni, psikolojik bir rahatsızlıktır. Bu rahatsızlıktan muzdarip kişiler önceden zevk aldığı eylemlerden zamanla haz alamamaya başlamaktadır.
Tamam hepimiz zaman zaman önceden heyecan duyduğumuz şeylere karşı ilgimizi kaybedebiliriz. Fakat Anhedoni’ye sahip insanlar, bu yaşadıkları ilgisizliği ekstrem durumlara çıkarmaktadır. Zevk duymak onlar için adeta imkansız hale gelmektedir.
Anhedoni Özellikleri
Anhedoni, Majör depresyonla birlikte şizofreni, psikoz, parkinson, anoreksiya ve madde bağımlılığı gibi bozukluklarla sınıflandırılabilmektedir. Fakat bu demek değildir ki Anhedoni’si olan bir insan bu rahatsızlıklardan da muzdarip olacak. Bunlar yalnızca Anhedoni’yi sosyal ve fiziksel olarak iki ana tipe ayırmaktadır.
Sosyal Anhedoni, bir kişinin sosyal bir duruma veya sosyal bir aktiviteye karşı kayıtsız olduğu zaman ortaya çıkmaktadır. Fiziksel Anhedoni ise dokunma, yeme, uyku hatta bazen seks gibi dokunsal zevkleri hissetme ilgisizliğidir.
Fakat insanlar her zaman eğlenmek istemeyebilir. Bazen yalnız kalmak, uyumak, düşünmek isteyebilir. Bu demek değildir ki o kişi de Anhedoni olsun.
Peki, Anhedoni nasıl ayırt edilebilir?
Anhedoni Belirtileri
Bu rahatsızlıktan muzdarip kişilerde bir takım semptomlar vardır.
- İnsanlar arasında sürekli huzursuzluk,
- Açıklanamayan mutsuzluk,
- Ruh hali değişimleri,
- Sosyal çekilme,
- Kişinin kendisi hakkında hoş olmayan düşüncelere sahip olması,
- Sosyal durumlara uyum sorunu,
- Fiziksel yakınlığa ilgi eksikliği,
- Zayıf bağışıklık sistemi,
- Depresyon,
- Anksiyetedir.
Hayatımızdaki birçok kararı yapılacak iş ve ödül oranına göre hesaplayarak almaktayız. İşte bu tip süreçleri Bazal Çekirdek olarak bilinen beynin bir bölümü gerçekleştirmektedir. Bu bölgeye ise Nucleus Accumbens diğer bir adı ile Ödül Mekanizması denir. Araştırmacılara göre ise Anhedoni beynin Ödül Mekanizması’ndaki bir rahatsızlıktan kaynaklanmaktadır. Beynimizdeki Ödül Sistemi ise nörotransmitter dopamin ile çalışmaktadır. Bu nedenle Anhedoni üzerine yapılan araştırmalar ilgili maddelerin oranlarına odaklanmaktadır.
Anhedoni Tedavisi
Tedavisi oldukça zor olsa da imkansız değildir. Depresyon ve anksiyete gibi rahatsızlıklarla ortaya çıktığı için hastanın hızlı bir şekilde profesyonel bir görüşme yapması gerekmektedir.
- Hasta ilaçlarla ve sosyal olarak desteklenebilmektedir.
- Elektrokonvülsif tedavi, yönteminde hasta ilk olarak anestezi ile uyutulmaktadır. Daha sonra ise kafasına yerleştirilen elekrotlar ile kişiye elektrik akımı verilmektedir. Bu tedavi şekli genellikle diğer tedaviler etkisiz olduğunda uygulanmaktadır.
- Vagus sinir stimülasyonu tedavisinde de göğüse kalp piline benzer tıbbi bir cihaz yerleştirilmektedir. Cihazdaki tellerden gelen elektriksel impulslar beyni uyarmaktadır. Bu tedavi ise elektrokonvülsif tedavi işe yaramadığında tercih edilmektedir.
- Transkraniyal manyetik stimülasyon tedavisinde ise manyetik alan kullanılmaktadır. Diğer tedavi yöntemlerine nazaran anestezi gerektirmemekte ve daha az elektrik akımı harcanmaktadır.
Anhedoni diğer akıl hastalıklarına ve daha yüksek sağlık risklerine yol açtığından geçerli bir nedeni olmadan sosyal veya fiziksel olarak geri çekilme belirtisi olan kişilerin derhal profesyonel bir yardım alması gerekmektedir.
Nedir? kategorisinde bulunan diğer makaleleri de okumanızı tavsiye ederiz!
