Hava canlıların yaşamlarını sürdürmeleri için vazgeçilmezlerden biridir. Havanın, solunum ve diğer biyokimyasal tepkimeler sonucu, oksijen miktarının azalması ve ve kirlenmesinden dolayı sürekli yenilenmesi gerekir. Bu durum hava hijyeni için oldukça önemlidir. Ayrıca bazı özel işletmelerde hava buharının sürekli olarak kullanılması havalandırma işlemini zorunlu hale getirmektedir. Hava hijyeni, endüstriyel iklimlendirme işlemlerinin temel amacı olan ideal sıcaklık ve nemi sabit tutarortama filtre edilmiş temiz havayı sağlamaktır.
Alet ekipman ve sterilizasyonu, yıkama ve temizlik işlemlerinde buhar kullanıldığında ortama nem oranı yüksek bir hava hakim olmaktadır. Açıkta bulunan sis, bulunduğu yerdeki havanın çiğ oluşturma noktasından daha yüksek bir sıcaklığa sahip olduğunda buharlaşma işlemi başlar. Bu durumda havanın mutlaka vantilasyon yoluyla değiştirilmesi gerekmektedir. Aksi durumda ortam ıslak kalır ve buradaki tozla birlikte bakteri oluşumu meydana gelir.
Nemden dolayı oluşan lekeler, boyaların bozulması, ahşap yerlerin çürümesi, metal malzemelerde paslanma gibi birçok olumsuzluğu beraberinde getirir. Bunlara ek olarak tabi ki ortamda çalışan personelin iş verimi düşecektir. İşletme içinde oluşan buharın uzaklaştırılması işletmede kullanılan uygun sıcaklık ve yeterli hava ile mümkündür. Havanın bileşimi iklim türüne göre değişkenlik göstermektedir. Çevre koşulları uygun değil ise hava beraberinde bazı kontaminantları da getirir. Bunun sonucunda kontaminasyon kaynağı oluşur.
Hava Kaynakları Nelerdir?
İşletmelerdeki hava, ya doğal olarak ya da vantilasyon yoluyla elde edilir.
- 1) Doğal yol ile hava sağlanması: İşletme içindeki hava ile dış kısımdaki havanın sıcaklıkları farklıdır. Bu durum iki ortam arasında basınç oluşturur ve doğal bir hava akımı oluşur. İçerideki makinaların çalışması, çalışanlar ve proseslerde açığa çıkan ısı nedeniyle işletmelerdeki havanın sıcaklığı zamanla artar. Isınan hava yükselir ve işletmeyi terk eder. Dışarıya çıkan kirli havanın yerine ise içeriye temiz hava girer. Tabii burada işletme dizaynının doğal vantilasyona olanak sağlayacak şekilde tasarlanması çok önemlidir.
- 2) Güçlendirilmiş havanın sağlanması: Güçlü fanlar ve aspiratörler kullanılarak işletmedeki havanın emilmesi sağlanır. Dışardaki havanın üflenmesi yoluyla yapılan havalandırma yöntemidir. Bu sistem bölgesel olarak veya merkezi olarak gerçekleşir. Ayrıca havalandırma işleminde havanın filtreden geçmesi gerekmektedir.
- 3) Kompresörlerden sağlanan basınçlı hava: Basınçlı havanın kullanma amacı, bir makinayı çalıştırmak ya da ürünü hareket ettirmektir. Özellikle gıda işletmelerinde yağ yataklı olmayan kompresörler tercih edilmesi gerekir. Çünkü yağın ürüne bulaşma riski vardır.
Hava Kontaminasyon Kaynakları
- Doğal yolla sağlanan hava
- Fan makinalarının ilk devreye girişi
- Kuru mataryellerin boşaltılması
- Tazyikli su esnasında yıkamadan dolayı etrafa sıçrayan kirli sular
- İşletmede bulunan açık pis su kanalları
- Küf oluşumları
- Personeller
- Tozlu yüzeyler
Kontaminasyon Nasıl Kontrol Altına Alınır?
Kontaminasyonda bakteri sayısını etkileyen bazı faktörler vardır. Bunlar: Güneş, hava akımı, tozun bulunduğu yer ve nemdir.
Hava kontaminasyonlarının kontrol altına alınmasının en önemli yolu, modern üretim teknolojileridir. Özellikle de sürekli sistemlerin kullanılmasıdır. Maalesef bu sistemler pahalıdır ve sadece büyük fabrikalarda mevcuttur. Başka bir yöntem ise her işletmeye uygun hava filtrelerini kullanmaktır.
Gıda kategorimizde yer alan diğer içeriklerimizi okumanızı da tavsiye ederiz.
