Bilinen ve keşfedilen evrende yaklaşık 2 trilyon galaksi bulunmaktadır. Her biri farklı formlarda ve büyüklüklerde olsa da ortak bir noktaları mevcuttur, kara delikler. Peki, kara delik nedir? Nasıl oluşur ve gelişim gösterirler? Bu hiçlik evreninin gizli mimarları mıdır yoksa öğütücüleri midir? Gelin birlikte bu konuları en ince ayrıntısına kadar irdeleyelim.

Kara Delik Nedir?

Kara delikler çok güçlü çekim kuvvetine sahip olan, ışığı dahi içerisine hapseden kozmik gök cisimleridir. Yalnızca uzay teleskopları ile tespit edilebilirler. Birçok faklı boyut ve kütlede olabilirler. Hatta bilim adamlarına göre en küçük kara deliğin boyutunun bir atom büyüklüğünde olduğu ve kütlesinin ise büyük bir dağın kütlesi ile aynı olduğu düşünülür.

2019 yılında Event Horizon Telescope (Olay Ufku Teleskobu) tarafından fotoğraflanan ilk kara delik resmi

Kara Delikler Nasıl Oluşur?

Oluşumları ile ilgili araştırmalar bundan yaklaşık 100 yıl öncesindeki Einstein’ın Genel Görelilik Kuramı’na (İzafiyet Teorisi’ne) dayanır. Einstein’ın bu teorisine göre; kütle çekimi olarak isimlendirdiğimiz bu olaya sebep olan şeyin aslında uzay-zaman bükülmesi olduğudur. Yani uzayda bulunan kütlelerin, etrafındaki uzay-zaman dokusunu bükerek eğri bir ortam oluşturduğu yönündedir. Tıpkı kara deliklerin oluşum teorilerin de olduğu gibi. Bu teoriye göre; bir kara deliğin, yakıtı tükenmiş olan yüksek yoğunluklu bir yıldızın iç basıncının kütle çekimini yenemeyip çökmesi ve dış katmanında bir süper nova patlaması yaşaması sonucu oluşmasıdır. Bir diğer oluşum teorisi ise tüm bu kara deliklerin evrenin başlangıcında var olup zamanla gelişmesi ve büyümesi yönündedir.

Kara Deliklerin Büyüklüğü Nasıl Hesaplanır? Zamanla Büyümesi Mümkün Müdür?

Bilim insanları kara deliklerin büyüklüğünü insan gözünde daha anlaşılır kılabilmek için güneşi kendilerine ölçek kabul etmişlerdir. Örneğin bizim galaksimiz olan Samanyolu Galaksi’sindeki Sagittarius A isimli kara deliğin büyüklüğünün 4 milyon güneş kütleli olduğu bilinmektedir.  Güneşin kütlesinin Dünya’nın kütlesinden 330.000 kat fazla olduğunu düşünürseniz eğer Sagittarius A’nın büyüklüğünü gözünüzde canlandırabilirsiniz. Üstelik Sagittarius A yalnızca orta büyüklükte olan bir kara deliktir. Andromeda Galaksi’sindeki kara deliğin büyüklüğü ise Sagittarius A’nın tam 25 katı büyüklüğüne sahip olup, kütlesi tam 100 milyon güneş kütlesidir. Fakat o bile evrendeki diğer kara deliklerin yanında küçük kalır. Kara deliklerin bugünkü kütlelerine nasıl ulaştıkları halen gizemini korusa da büyümeleri ile ilgili birkaç teori mevcuttur.

Kara deliklerin çevresi gazlar ve yıldızlarla çevrilidir. Teorik olarak bir kara deliğin büyümesi etrafındaki tüketmiş olduğu şeylerden kaynaklıdır. Buna göre ise bir kara deliğin süper kara delik olabilmesi için bulunduğu galaksideki yıldızların 1/5’ni (yaklaşık 20 milyar yıldız) tüketmesi gerekmektedir. Fakat fizik yasalarına göre hiçbir kara delik bu kadar hızlı büyümesine olanak sağlayacak kadar materyal yutamaz.

Kara Delik Nedir

Belki de kara delikleri gizemli karanlık evren meydana getirmiştir ya da karanlık evren ile besleniyordur. Sonuçta gözümüz ile görebildiğimiz, evrendeki bilinen maddenin yalnızca %4.8’idir. Geriye kalansa karanlık evrendeki karanlık maddedir.

Bilim kurgularda ve popüler kültürde bizlere öğütücü olarak tanıtılan bu kara delikler aslında evrenin oluşmasındaki en büyük mimarlardır. Var olan her şeyin bir nedeni olduğu gibi kara deliklerin var olma sebebi de bir gün eminim keşfedilecektir. Bilinenin aksine dünyayı da kara delikler yok etmeyecektir çünkü kara delikten daha güçlü olan bir kuvvet vardır. Bu kuvvet ise her geçen gün dünyayı yok oluşa sürükleyen insanoğlundan başkası değildir.

Nedir? kategorisinde bulunan diğer içerikleri de okumanızı tavsiye ederim !

Yazar Hakkında

Aleyna BAYKAL

benimühendisim de serbest konulu içerikler üreten bir yazarım, bunun yanı sıra sayfa da editörlük yapmaktayım. Lisans eğitimimi Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Metalurji ve Malzeme Mühendisliği bölümünde tamamlamış bulunuyorum. İlgi alanlarım ise psikoloji, kozmoloji ve tarihtir.

Tüm Makaleleri Göster