Nomofobi Nedir?

Teknolojinin gelişmesiyle beraber hayatımıza giren cep telefonları, yeni nesil hastalıklara ve bağımlılıklara yol açmaktadır. Tabi ki bize sağladıkları birçok faydanın yanı sıra zararları da bulunuyor. Bu noktada dikkat edilmesi gerekenler ise teknolojiyi amacına yönelik kullanmak, zamanın farkında olmak ve zamanın değerini bilerek onu iyi bir şekilde yönetebilmektir.

Nomofobi, her işimizi (mail cevaplama, iletişim, sosyal medya, alışveriş vb.) akıllı telefonlarımızla halledebilmemizin neden olduğu bir bağımlılık türü olarak karşımıza çıkmaktadır. İsmi İngilizcedeki karşılığı ”No Mobile Phobia” olan terimden gelmektedir. Kısaca telefonsuz kalma korkusu yada cep telefonunda çevrimiçi olamama kaygısı olarak tanımlanan nomofobi, beynimizin ceza- ödül sisteminin bozulmasına neden olmaktadır.

Dopamin, beynimizde salgılanan ve duygusal tepkilerin kontrolünde rol oynayan bir hormondur. Bizim bir olaydan haz almamızı ve beynimizin ödül sistemini algılamasını sağlar. Ayrıca bir işe veya nesneye bağlanmamızı ve odaklanmamızı sağlayan bir hormondur. Nomofobi, beynimizin dopamin salgılama düzeyini etkilenmesi sonucunda akıllı telefonlara bağımlı olma durumudur. Dopamin düzeyimizin artması depresyon, aşırı öfkeli ve kaygılı olma, panik atak gibi rahatsızlıklara da neden olur.

Nomofobinin Belirtileri

İnterneti yaşamının bir parçası yapan ve kapsam dışı kalma korkusuna sahip olan insanlar nomofobiktir. Kişi internetsiz bir ortamda duramıyor veya huzursuz oluyorsa nomofobi başlamış demektir. Aşırı zihinsel uğraş ve aşırı kullanım süresi, telefonu özneleştirmek ve hayatını ona göre planlamak da nomofobinin diğer belirtileridir. Ayrıca nomofobik olan bireyler:

• Telefonlarını kapatmazlar.
• Sinyal çekmemesi veya sarj bitmesi durumunda aşırı tepki gösterirler.
• Sürekli telefonları yakında mı diye kontrol ederler.
• Telefonlarını kaybetme korkusu yaşarlar.
• Devamlı bildirim geliyor veya telefonları titreşiyor sanırlar ve telefonlarına bakmak isterler.

Türkiye’deki verilere bakacak olursak; 59 milyon telefon kullanıcısı vardır ve bunların %77’si yani 45 milyonu akıllı telefon kullanmaktadır. Yapılan çalışmalara göre de Türkler günde ortalama 7 saat 15 dakikalarını sosyal medya hesaplarında çevrimiçi olarak geçirmektedir. Bu durum zaman kaybına yol açmakta, verimliliği ve yaratıcılığı düşürmektedir.

Alınabilecek Önlemler

Yapılması gerek ilk şey kendimizin farkında olmak ve bu durumu kabullenmektir. Eğer nomofobik olduğumuzu fark ettiysek alabileceğimiz çeşitli önlemler ve kısıtlamalar vardır.

• Sosyal medya bildirimleri kapatılmalıdır.
• Aile ve önemli kişiler haricinde mesajlara hemen cevap verilmemelidir.
• Uyumadan önce telefon kapatılmalı, odanın dışında bırakılmalı ve alarm için odaya bir saat alınmalıdır. Bunu yapmanız uyku kalitenizi de arttıracaktır.
• Bir ödev, iş veya önemli bir görev yapma durumunda telefon çalışma ortamında bulundurulmamalıdır. Telefon, konsantrasyonumuzu kötü etkileyen en önemli tehdittir.
• Kendinize ”Yemekte telefon yok. Biriyle konuşurken telefona bakma.” gibi kurallar koyabilirsiniz.
• Ailenizden ve dostlarınızdan sizi uyarmaları için yardım alabilirsiniz.
• Ayrıca aileler de 0-6 yaş aralığındaki çocuklara gözetimsiz bir şekilde telefon, tablet vb. teknolojik cihazları vermemeli ve 6 yaştan sonra da süre sınırlaması yaparak çocuklarına durumu güzel bir dille anlatmalı, onlarla anlaşmalıdır.

Nomofobik misiniz?

Aşağıda verilen maddelerin her birine 1’den (kesinlikle katılmıyorum) 7’ye kadar (kesinlikle katılıyorum) rakamlarla cevap veriniz. Toplam puanınızı hesapladıktan sonra sonuç kısmına bakabilirsiniz.

1. Bilgileri sosyal ağlarda güncel olarak kontrol edemediğimde rahatsızlık duyarım.
2. Akıllı telefonumdan sürekli olarak herhangi bir bilgiye erişemediğimde kendimi rahatsız hissederim.
3. Haberlere (örneğin neler olup bittiğine, hava durumuna ve diğer haberlere) akıllı telefonumdan ulaşamamak beni huzursuz yapar.
4. Akıllı telefonumu ve telefonumun özelliklerini istediğim an kullanamadığımda rahatsız olurum.
5. Akıllı telefonumun şarjının bitmesinden korkarım.
6. Kontörüm (TL kredim) bittiğinde veya aylık kota sınırımı aştığımda paniğe kapılırım.
7. Telefonum çekmediğinde veya kablosuz internet bağlantısına erişemediğimde sürekli olarak sinyal olup olmadığını veya kablosuz erişim bağlantısı bulup bulamayacağımı kontrol ederim.
8. Akıllı telefonumu kullanamadığımda, bir yerlerde mahsur kalacağımdan korkarım.
9. Akıllı telefonuma bir süre bakamadıysam, bakmak için güçlü bir istek hissederim.

Eğer telefonum yanımda değil ise…

10. Ailemle ve/veya arkadaşlarımla iletişim halinde olamadığım için endişelenirim.
11. Ailem ve/veya arkadaşlarım bana ulaşamayacakları için endişelenirim.
12. Ailemle ve/veya arkadaşlarımla hemen iletişim kuramayacağım için kaygı duyarım.
13. Birinin bana ulaşmaya çalışıp çalışmadığını bilemediğim için gerilirim.
14. Ailem ve arkadaşlarımla olan bağlantım kesileceği için kendimi huzursuz hissederim
15. Çevrim içi kimliğinden kopacağım için gergin olurum.
16. Sosyal medya ve diğer çevrim içi ağlarda güncel kalamadığım için rahatsızlık duyarım.
17. Akıllı telefonum istediğim her an elimin altında olmazsa canım sıkılır.
18. Gelen aramaları ve mesajları alamayacağım için kendimi huzursuz hissederim.
19. Elektronik postalarımı kontrol edemediğim için kendimi huzursuz hissederim.
20. Akıllı telefonum yanımda olmadığında ne yapacağımı bilmemek beni garip hissettirir.

Sonuç

20 Puan: Nomofobik değilsiniz. Akıllı telefonunuzu amacına yönelik kullanıyor ve onunla iyi anlaşıyorsunuz.

21-60 Puan: Hafif nomofobiksiniz. Bir gün telefonunuzu yanınızda getirmeyi unuttuğunuzda biraz tedirgin oluyorsunuz ama internet bağlantısının olup olmaması sizi çok fazla tedirgin etmiyor.

61-100 Puan: Orta nomofobiksiniz. Cihazınıza yakın olmak istiyor, cihazınızı sürekli kontrol ediyor, cihazınızdan ayrılırsanız tedirgin oluyorsunuz. Cihazla aranıza biraz mesafe koymanın zamanı geldi demektir.

101-120 Puan: Şiddetli nomofobiksiniz. 60 saniyede bir elinizi cihaza götürmekten kendinizi alıkoyamıyorsunuz. Bu davranış, sabah saatlerinde ilk aktiviteniz oluyor ve gece yarılarına kadar sürüyor. Cihazınız, günlük aktivitelerinize egemen olmuş durumda ve cihazına bağımlısınız. Artık bu bağımlılığınızdan kurtulmanız gerekiyor.

Bu test (psikolojiagi.com) sitesinde bulunan ”Nomofobia” yazısından alıntılanmıştır.

Nedir? kategorisinde bulunan diğer içerikleri de okumanızı tavsiye ederiz!