Türkiye’nin en köklü meslek dallarından biri olan ve hızla gelişimine devam eden seramik sektörünün Türk ekonomisine katkısı oldukça önemlidir. Yerli kaynakları kullanabilirliği açısından üretim kapasitesi yüksek ve ithal ürünlere bağımlılığı en az sektörlerden olan seramik sektörü, tedarik ettiği üretim hacmi ile Ülkemizin önemli endüstrileri arasında yer almaktadır. Her geçen gün ilerleyen teknoloji ve ihtiyaçlar sonucunda seramik üretiminde karşılaşılan atık malzemelerin geri dönüşümü sağlanarak değerlendirilmesi önem kazanmıştır. Ayrıca atık malzemelerin geri dönüşümü ile çevre kirliliğinin önlenmesi ve ülke ekonomisine katkısı da göz ardı edilmemelidir. Bu gibi birçok unsur göz önüne alınarak seramik atıkların en verimli şekilde değerlendirilmesi ve çevre kirliliği gibi olumsuz etkilerinin en aza indirgenmesi konuları neticesinde alternatif değerlendirme yöntemleri araştırmaları hız kazanmaktadır.
Üretim sırasında ortaya çıkan atıklar neden oldukları çevresel sorunlar dışında işletmelere depolama zorunluluğundan kaynaklı ek maliyetler oluşturmaktadır. Minimum maliyet yüksek üretim seviyesi amaçlanarak üretim atıklarının değerlendirilmesi adına yeni fikirler ortaya konulmakta ve gerekli AR-GE çalışmalarıyla desteklenmektedir.
Yeni fikirlerden biri olarak ortaya çıkan seramik atık tozlarının zımpara üretiminde aşındırıcı malzeme olarak kullanılması durumu araştırılmakta ve üretim sırasında ortaya çıkan %10’luk seramik atığın verimli şekilde değerlendirilmesi amaçlanmaktadır.
Zımpara Nedir?
Orta veya ince taneli, düzensiz yerleşimde olan, belirli bir yön göstermeyen, genellikle tabakamsı yapıda olan, yüksek oranda manyetit, bir miktar hematit, iri taneli porfirik korund ihtiva eden kayaç. Aynı zamanda yüzeylerin aşındırılarak düzeltilmesini ya da parlatılmasını sağlayan, mesnet olarak bez ya da kağıt kullanılmış; yüzeyi zımpara tozuyla kaplanmış aşındırıcı olarak tanımlanmaktadır.
Genel anlamda taban, reçine ve aşındırıcı malzemenin bir araya gelmesiyle oluşturulan zımparalar kullanım alanlarına göre sınıflandırılmaktadır. Taban malzemesinde seçilen kağıt veya bez mesnetler zımparaya kullanım alanlarına göre yırtılma ve istikrar bakımından özellikler sağlar. Taban ve aşındırıcı malzemenin bir arada tutmaya yarayan reçine malzemesi olarak sıklıkla epoksi ve poliüretan kullanılmaktadır. Zımparanın ana malzemesi olan aşındırıcı mineraller ise sahip oldukları sertlik dereceleriyle kullanım alanlarını belirlerler. Aşındırıcı minerallerin tane iriliği ve miktarı zımpara üretiminde büyük önem taşır.
Seramik Atıklar
Seramikler kil, kaolen ve benzeri maddelerin bir araya getirilerek yüksek sıcaklıkta pişirilmesi ile meydana gelmektedirler. Dünyada üretim miktarları yıllık 200 milyon adeti geçmekteyken bu üretimin yaklaşık % 5’i ülkemizde gerçekleşmektedir. Seramik sektöründe, üretim sırasında % 10’a ulaşan oranlarda atık ortaya çıkmaktadır. Çevresel sorunlar, depolama problemleri ve geri dönüşümün sağlanabilirliği açısından bu alanda bir çok çalışma yürütülmektedir. Zımpara da kullanılacak olan aşındırıcı maddenin sertlik değerinin, kullanılacak yüzeyin sertlik değerinden fazla olması beklenmektedir. Yapılan araştırmalara göre seramik ürün olan porselenlerin sertlik derecesi Mohs’un sertlik göstergesine göredir. Ahşap malzemenin sertlik derecesi ise 2-4 arasında değişiklik göstermektedir. Bu değerler neticesinde seramik malzeme sınıfında olan porselen atıklarının, ahşap malzemeler için kullanılan zımpara üretiminde kullanılabileceği konusu ortaya çıkmakta ve bu alanda yapılacak AR-GE çalışmalarına ışık tutması beklenmektedir.
Seramik katı atıklar fabrikalarda hem depolama açısından hem de çevreye yayılma riski açısından zorluklar taşımaktadır. Doğal hayat ve bölgenin ekonomik durumu bakımından olumsuz sonuçlar ortaya çıkmaktadır. Tüm bu sorunların çözümlenmesi için atıkların çeşitli kullanım alanlarında değerlendirilip, üretime kazandırılmalıdır. Seramik atıklardan zımpara üretimi projesi sayesinde atık malzemeler kullanılarak daha düşük maliyetlerle üretim yapılmakta, çevre kirliliğine neden olan atık malzemeler ortadan kaldırılmakta ve doğal malzemelerin de korunması sağlanmaktadır.
Mühendislik kategorisindeki diğer içerikleri de okumanızı tavsiye ederiz!
