Spagetti diyagramı, bir üretim sahasında çalışan operatörlerin nasıl ve ne kadar yürüdüklerini anlamaya yarayan bir diyagram çeşididir. Yürüyüş mesafelerinin ölçülmesi ve farklı işler farklı renklerde olmak üzere iş alanının haritasına çizilmesi ile oluşturulur. “Yalın Üretim Nedir? 7 Temel İsraf “ yazımızda belirttiğimiz gibi gereksiz çalışan hareketleri ve ürüne veya hizmete değer katmayan hareketler israf kategorisine girmektedir. (Örneğin; malzeme aramak, ekipmanlara ulaşmada zorluk çekmek, yanlış yerleşimden kaynaklanan yürümeler vb.) Bu diyagramın temel amacı da iş için yürünmesi gereken mesafeyi azaltmak, katma değeri olmayan (israf) hareketleri görmek ve yalınlaşmayı sağlamak dolayısıyla daha etkin ve verimli iş yapılmasını sağlamaktır.
Spagetti diyagramı kısaca ürünün veya hizmetin süreçler arasındaki akışını analiz ederek israf noktalarını ortaya çıkarmaktadır. Yürüme israfını en kolay görebileceğimiz, sık kullanılan ve yararlı bir yöntemdir. Dikkat edilmesi gereken nokta; anlaşılabilirlik için her çalışanın farklı renklerde çizilerek diyagrama eklenmesi gerektiğidir. Bu şekilde birden fazla iş haritada çizildiğinde oluşan karışık ve dağınık görüntü spagetti görünümünü almaktadır. Diyagram adını da buradan almıştır.
Spagetti diyagramının uygulanmasındaki adımları şu şekilde sıralayabiliriz:
Spagetti Diyagramı Adımları
- İş sürecinin analiz edilmesi, adımların belirlenmesi.
- Çalışılacak alanın krokisinin çıkarılması.
- Çalışanın başlangıç noktasının belirlenmesi.
- İşin ilk adımından son adımına kadar operatörün hareketlerinin haritada gösterilmesi. (Bu kısımda operatörün gidip geldiği her yolun ve noktanın haritaya işlenmesi önemlidir. Gerekli değerlendirmeleri yapabilmek amacıyla operatörün harcadığı süreler not edilebilir.)
- Bu sürelerden gereksiz hareketler için harcadığı zamanın belirlenmesi ve gerekli önlemlerin alınıp iyileştirmelerin yapılması. Sorunların tespit edilip çözüm önerilerinin geliştirilmesi.
Neden Spagetti Diyagramı?
- Süreç boyunca ürünün veya operatörün nereden nereye hareket ettiğini görebilmek
- İşlemlerin hangi noktada yoğunlaştığını ve darboğazları görerek iyileştirme yapılacak alanları belirlemek
- Yürüme israfını görebilmek ve bunlardan kurtulmak
gibi sebeplerle işletmelerde spagetti diyagramı kullanılır.
Spagetti diyagramında yürünülen mesafeyi hesaplamak da bazı analizlerin yapılabilmesi için yararlı olabilir. Bunun için eldeki verilerden hesaplama yapılabileceği gibi çalışanlara adımsayar vererek de adım sayısı elde edilebilir. Öncesi ve sonrası durumlarını karşılaştırmada kullanılabilir. Ayrıca, diyagramı çizebilmek için doğrudan gözlem yapmanın yanı sıra video kaydı da kullanılabilir. Bu kayıt sayesinde çalışanın hareketlerini tekrar tekrar izlemek ve ayrıntılı bir analiz yapmak da mümkün olacaktır. Spagetti diyagramında ilk olarak yürüyüş yollarının kesiştiği, karışık görünen noktalara odaklanılmalıdır. İmalat, hizmet, lojistik gibi farklı sektörlerde kullanılabilir bir metotdur.
Spagetti diyagramının son aşamasında:
- Zaman kaybına sebep olan hareketler ortadan kaldırılabilir mi?
- Yapılan işlem şuan yapılmakta olan şeklinden farklı bir sıralama ile daha etkin bir hale getirilebilir mi?
- Yürüme mesafelerini azaltabilmek için makineler, operatörler daha farklı yerleştirilebilir mi?
- Süreç nasıl basitleştirilebilir?”
gibi sorulara cevap aranır. Böylece yapılması gerekmeyen işler, israf oluşturan hareketler, işi daha verimli hale getirecek yerleşim şekli gibi sonuçlar elde edilir.
Mühendislik kategorisindeki diğer içerikleri de okumanızı tavsiye ederiz!
