Üretim insanların ihtiyaç duydukları mal ve hizmetlerin meydana getirilmesidir. Üretim planlama ise müşteri taleplerinin karşılanacağı şekilde, üretim sürecindeki makine, ekipman ve işgücü gibi kaynakların doğru kullanılarak üretim faaliyetlerinin organize edilmesidir. Üretim planlama süreci üretim işletmeleri için kritik bir süreçtir. Üretim işletmeleri için üretim planlama faaliyetleri; siparişin alınmasından sevkiyatına kadar gerçekleşen bütün aşamaların analiz edilmesi, planlanması ve diğer birimlere gerekli yönlendirmelerin yapılıp sürecin organize edilmesini kapsar.
Üretim planlama faaliyetleri daha önceki yazılarımızda da ele aldığımız tedarik zinciri sürecinin içerisinde yer almaktadır. Satış biriminden siparişleri ve talep tahminlerini girdi olarak alarak gerekli malzeme ve kaynak planlamasını yapar ve bu süreçte ortaya çıkan ihtiyaçları satın alma birimine, işgücü ihtiyaçlarını da imalat birimlerine aktarır.
Uzun vadede iş gücü planlaması, orta vadede malzeme planlaması ve kısa vadede ise iş çizelgelemesi yapılır. Bazı şirketlerde tüm planlama fonksiyonlarını tek bir planlama ekibi üstlenirken, bazılarında ayrı ayrı birimler tarafından gerçekleşmektedir. Bu işletmelerin büyüklüğüne göre değişmektedir. Malzeme/Kaynak/Kapasite Planlama, Üretim Planlama, Üretim Kontrol gibi farklı birimler meydana gelebilir. Aynı zamanda üretim planlama birimleri diğer birimlerle de yakın ilişki halindedirler. Satın Alma, Proje/Program Yönetimi, İmalat/Operasyon, Bakım, AR-GE, Kalite Kontrol, Satış birimleri bu birimlere örnek olarak verilebilir.
Üretim Planlamanın Temel Amacı Nedir?
Siparişlerin termin tarihlerinin kaçırılmaması ve üretim sürecinin minimum maliyet ve sürede gerçekleşmesi üretim planlamanın temel amacıdır.
Bir ürünün/hizmetin siparişinin alınması veya üretim emrinin verilmesi ile sipariş teslimatının veya ürün üretiminin gerçekleşmesi arasındaki süre termin süresi olarak tanımlanmaktadır.
Üretim Planı Oluşturma Aşamaları Nelerdir?
- Tüketici taleplerinin tahminlerinin yapılması ( Hangi zaman dilimlerinde daha fazla talep (ihtiyaç) doğuyor? )
- Üretim yapılacak zaman aralığının belirlenmesi
- Planlama dönemi boyunca üretilmesi gereken uygun miktarın belirlenmesi
- Stok düzeylerinin hesaplanması ( Planlama dönemi başı ve sonu için stok düzeylerinin belirlenmesi, talep fazlalığı oluşma ihtimali için gereken stok miktarının belirlenmesi, işletmenin tatile girmesi, arızalanma ve tamir-bakım gibi nedenlerle üretimin duraklamasından dolayı oluşacak boşluğu kapatmak amacıyla gereken emniyet stok miktarının hesaplanması)
- Üretilmesi gereken miktarın planlama dönemine dağıtılması
Bu şekilde hazırlanan üretim planları üretim sürecinin çıktılarının miktarını ve zamanlamasını gösteren bir projeksiyon vazifesi görmektedir.
Üretim Planlamanın Önemi
Üretim planlama ile birlikte sistemlerin karmaşıklığını gidermek, faaliyetler arasında koordinasyon oluşturmak, müşteri veya tedarikçi konumunda olan diğer işletmeler ile bağlılık kurulması ve ilişkilerin güçlenmesi, tüketici taleplerinin artması ve bu taleplerin analizlerinin doğru şekilde yapılabilmesi, dağıtım süreçlerinin takip edilebilirliğinin artması, kalite ve müşteri memnuniyetinin artması, makine-zaman-işgücü kayıplarının azalması, rekabet gücünün artması gibi sonuçlar doğmaktadır. Günümüzde artan rekabet ve fiyat baskısı, kısalan termin süreleri, sipariş usulü imalat ve birçok farklı faktör, şirketlerin üretim süreçlerini iyileştirmelerini gerekli kılmaktadır. Üretimini optimize etmeyi başarabilen işletmeler, hedeflerine doğru daha hızlı yol almaktadırlar. Bu da işletmeler için üretim planlama sürecinin ne kadar önemli olduğunu göstermektedir.
Mühendislik kategorisindeki diğer içerikleri de okumanızı tavsiye ederiz!
