Soğuk zincirin temelleri 1920 yıllarında Clarance Birdyese’nin keşfi ile ortaya çıkmıştır. Kutuplarda don olayından etkilenen balıkların çözünmesinden sonra balıkları tüketen Birdyese balığın tadında herhangi bir kayıp olmadığını fark etmiştir. Soğuk zincir Türkiye’de ise 1970’lerde oluşmaya başlayan dondurulmuş ürün teknolojisiyle dikkat çekmiştir. Zamanla bu durum hız kazanmış ve popüler olmuştur. En fazla artı kazandıran özellikler ise pratik olması, zamandan tasarruf sağlaması, her zaman uygulanabilir olması ve ekonomik olmasıdır.
Soğuk zincir tam anlamıyla; Üretimi tamamlanan gıda maddelerinin karakteristik ve besleyici özelliklerini kaybetmeden tüketiciye ulaşana kadar belirlenmiş sıcaklık derecelerinde muhafaza edilmesidir. Belirlenmiş olan sıcaklıklar gıdaya göre değişkenlik göstermektedir. Bu ürünler 4 ana grupta incelenir. Bunlar kuru, donuk, soğuk ve serin ürünlerdir.
- KURU ÜRÜNLER; Konserve, içecek, kurutulmuş meyve ve sebzelerdir. Ne oranı %60’ın altındadır. Sıcaklık ise 21 C’dir.
- DONUK ÜRÜNLER; Deniz ürünleri, dondurulmuş hamur, dondurulmuş et ve dondurulmuş pizzalardır. Nem oranları rutubetsiz ortamda bulunmalıdırlar. Sıcaklık değerleri -22 C’dir
- SOĞUK ÜRÜNLER; Süt ve süt ürünleri, şarküteri ve et grubudur. Nem oranı %60 civarındadır. Sıcaklık değeri 4 C’dir.
- SERİN ÜRÜNLER; Çikolata kaplı ürünlerdir. Nem oranı %60 civarındadır. Sıcaklık 18 C’dir.
Bu ürünlerin sıcaklık değerleri cihazlarla teyit edilir. Bu ölçüm tüm aşamalarda yapılır. Aşamalar hasattan taşıma ve sevkiyata kadar devam eder. Bu aşamaların hepsi soğuk zincirin bir parçasıdır. Peki ölçüm nasıl yapılır. Ölçümler daldırma probu ile yapılır. Dondurulmuş olan ürünün iç sıcaklığına bakar. Ancak bunu yaparken bazı ürünlerin paketleri zedelenebilir. Ölçüm doğruluğu için bir kaç yöntem kullanılır. İnfrared cihazını ürün üzerinde yüzeysel gezdirip ölçüm yapabiliriz. Diğer bir teknik ise daldırma probunu iki aynı ürün arasına koyarak ölçüm yapılır. Eğer hala doğru sonuç elde edilemiyorsa ambalaj yırtılıp probu ürünün tam ortasına daldırırız.
SOĞUK ZİNCİRDEKİ SORUNLAR
- Soğuk Zincirin Kırılması
- Soğuk Zincirin Maaliyeti
Kırılmalarda oluşan problemler üretici ve perakende açısından 2 farklı cephede problem oluşturur. Üretici açısından baktığımızda;
- Satışların düşmesi
- Ürünlerin raf ömrünün kısalması
- Müşterinin güven kaybının azalması
- Firmanın imaj kaybı
- Gıda güvenliğinde oluşan riskler
- İade fazlalığı
- Müşteri şikayeti
Perakende açısından da bazı problemler meydana gelmektedir. Bunlar;
- Fireler ve atıklar
- Kırmızı alarm durumları
- Marka imaj kaybı
- Lojistik maliyetin de artış
- Raf dizim sıklığı
Bu ek maliyeti ve problemleri gidermek için firmanın bütçesini, hasılayı ve israfı iyi yönde etkileyecektir. Kırılmaları ortadan kaldırmak için saklama, taşıma ve akaryakıt maliyeti gibi durumları azaltmak gerekmektedir. Soğuk zincirin her adımını somut hale getirecek bir sistem oluşturmak mümkündür. Riskleri aza indirecek, iş yükünü azaltacak sistemlerle tüm firmalar her aşamayı kontrol edeceklerdir.
Soğuk Zincirin korunması için tüketicilerin alması gereken bazı önlemler:
1. Mikroorganizmaların sıcaklık nedeniyle hızlı çoğalmasından dolayı donut ve dondurulmuş ürünlerin alımını alışverişlerini tamamladıktan sonra yapmalıdırlar.
2. Dondurulmuş ürünleri aldığınızda yeteri kadar soğuk olmadığını hissedilirse alınmamalıdır.
3. Soğutucu çizgisi altında olan ürünler tercih edilmelidir.
4. Soğuk zincir durumunda olan ürünlerin zincirini kırmamak için uygun poşetler kullanılmalıdır.
5. Ürünü tüketim aşamasında hepsi kullanılmalıdır. Eğer hepsi kullanılmayacaksa geri kalan ürünü tekrar dondurucuya koymalıyız.
Gıda kategorisinde bulunan diğer içerikleri de okumanızı tavsiye ederiz!
